Để có cái nhìn tổng quan và cơ bản nhất về hệ thống điện trên ô tô, mời mọi người đọc bài viết này. Hệ thống điện có vai trò rất quan trọng của ô tô. Từ việc vận hành đến giải trí, đèn tín hiệu, điều hòa....

Hệ thống điện thực sự cần thiết cho hầu hết các hoạt động của xe. Bất cứ khi nào nhắc đến điện xe hơi, mọi người đều nghĩ đến một loạt dây, nối với bình ắc-quy. Tuy nhiên, thực tế thì hệ thống điện xe ô tô không chỉ đơn giản là dây nối và nguồn điện. Hệ thống này gồm nhiều chi tiết kết nối chặt chẽ với nhau.

Trong thời kì đầu phát triển, xe hơi được trang bị máy phát điện 1 chiều và cho đến bây giờ nó đã được thay thế bằng máy phát điện xoay chiều. Hệ thống điện và điện tử can thiệp vào gần như tất cả các hoạt động trên một chiếc xe hơi, từ hệ thống đơn giản như khởi động, cung cấp điện, đánh lửa đến những hệ thống mới được nghiên cứu và ứng dụng như hệ thống phanh, hệ thống lái. Sau đây là liệt kê một số hệ thống điện và điện tử trên ô tô:


Vậy hệ thống điện hoạt động như thế nào?


Nói một cách ngắn gọn và dễ hiểu, điện từ bình ắc-quy được đi vào hệ thống đánh lửa, nơi mà điện cao áp sẽ tạo ra tia lửa điện ở bugi. Nhưng trước khi điều này xảy ra, một dòng điện nhỏ được sử dụng để khởi động động cơ xe, năng lượng tiêu thụ từ ắc-quy sẽ được thay thế bằng năng lượng từ máy phát điện. Nếu bình ắc-quy hết điện, máy phát điện sẽ sử dụng sức mạnh động cơ, chuyển đổi động năng thành điện năng và chuyển nó vào ắc-quy.

Khi hệ thống đã hoạt động, nguồn điện được cung cấp cho các thiết bị như: đèn pha, gạt nước, cửa sổ điện, điều hòa không khí và hệ thống cảm biến (ABS, EPS, ESC, ECMS) và các thiết bị giải trí, tất cả đều cần đến điện năng.

Bên cạnh việc nắm vững những kỹ thuật lái, người lái xe còn phải hiểu rõ những kí hiệu hiện trên bảng điều khiển để đảm bảo xe ở trang thái hoạt động tốt nhất và phòng tránh những nguy cơ khi cầm lái.

Mỗi đèn báo trên bảng điều khiển của xe điều mang một ý nghĩa, chức năng riêng. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu đúng ý nghĩa của những đèn báo này, ngay cả đối với những tài xế kinh nghiệm lâu năm.

Có rất nhiều lý do khách quan lẫn chủ quan khiến người sử dụng xe không hiểu hết các ký hiệu đèn báo vì có rất nhiều loại đèn báo trên xe ô tô hiện nay, cùng với sự không đồng nhất về vị trí xuất hiện trên bản điều và cách ký hiệu của các hãng.Thậm chí cùng một dòng xe thuộc một thương hiệu cũng có sự khác biệt về đèn báo khi phân phối ở từng khu vực trên toàn cầu.

Vì thế, không quá ngạc nhiên khi có một vài ký hiệu đèn báo lạ lẫm với tài xế ở Việt Nam, nhất là khi chiếc xe sản xuất ở thị trường khác như Châu Âu, Mỹ rồi được nhập khẩu nguyên chiếc về Việt Nam.


Nắm bắt được khó khăn đó nhằm giúp tài xế hiểu được ý nghĩa của các đèn báo từ đó sẽ có những khắc phục kịp thời, tránh tình trạng xe hư hỏng khi đang di chuyển trên đường. Tập đoàn Britannia Rescue đã tổng hợp được 64 ký hiệu đèn khác nhau xuất hiện ở táp-lô xe hơi thường xuất hiện trên các dòng xe thuộc 15 thương hiệu xe hơi phổ biến trên thế giới. Ở bài viết này, OtoS xin chia sẻ ý nghĩa của 9 lỗi phổ biến, giúp những bác tài, đăc biệt là những tài mới và các tay lái nữ hiểu rõ hơn chiếc xe của mình.

1. Áp suất dầu (oil pressure warning)

Trong quá trình vận hành, xe nếu nổi đèn báo màu đỏ đồng nghĩa là áp suất dầu bôi trơn thấp do thiếu dầu, dầu bôi trơn sử dụng lâu nên bị loãng. Khi gặp trường hợp này, bạn phải khắc phục ngay bằng việc châm thêm dầu bôi trơn hoặc thay mới.


2. Phanh tay (brake/handbrake warning):

Khi đề máy và bắt đầu chuyển động kí đèn hiệu đèn này bật sáng có nghĩa ban đã quên hạ phanh tay. Trường hợp đã hạ phanh tay xuống nhưng đèn vẫn sáng thì nhiều khả năng bộ phận phanh tay đang gặp lỗi và cần phải được kiểm tra.


3. Chống bó cứng phanh (ABS warning)

Đèn cảnh báo này chỉ xuất hiện trên những chiếc xe có trang bị hệ thống chống bó cứng phanh ABS. Ngày nay đa số các dòng xe đều được trang bị hệ thống chóng bó cứng phanh này. Khi đèn báo hiệu xuất hiện, có nghĩa hệ thống chống bó cứng phanh đang gặp trục trặc, cần được khắc phục sớm để đặt được mức an toàn cao nhất.


4. Ắc-quy (battery warning)

Thông thường sau khi bật khoá điện đèn này sẽ tắt sau vài giây, nếu tiếp tục sáng có nghĩ là bình ắc-quy của bạn đã yếu, không còn tích luỹ đủ điện năng đảm bảo cho xe hoạt động bình thường. Cần kiểm tra bình ắc-quy và khắc phục ngay để tránh trường hợp đề máy khó nổ.


5. Động cơ (check engine)

Khi động cơ xe gặp vấn đề kỹ thuật, không đảm bảo trạng thái ổn định thì đèn cảnh báo lỗi động cơ sẽ hiện lên. Khi phát hiện đèn này hiện trên táp-lô thì bạn nên mang xe đến các trạm bảo dưỡng hay garage để kiểm tra khác phục triệt để. Vào năm 2016, mẫu xe Mazda3 tại Việt Nam cũng đã bị đèn báo lỗi động cơ và gây xôn xao dư luận trong một thời gian dài.


6. Nhiệt độ (engine overheat/coolant warning)

Nếu đèn báo xuất hiện, có nghĩa động cơ của xe đang bị quá nhiệt. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến quá nhiệt do xe chạy xuyên suốt trong thời gian dài không nghỉ, do thiếu nước làm mát động cơ hoặc một trong các bộ phân nước làm mát như quạt làm mát, van hằng nhiệt, cảm biến bị hư hỏng. Trường hợp này, người lái phải dừng xe, chờ cho nhiệt độ động cơ xuống thấp ở mức cho phép mới tiếp tục di chuyển.


7. Túi khí (airbag warning)

Hệ thống túi khí sẽ không hoạt động đúng theo thiết kế khi đèn này xuất hiện thường là màu đỏ. Rất có thể, túi khí không nổ khi xảy ra va chạm hoặc nổ bất thường mặc dù xe chẳng đụng vào đâu.


8. Đai an toàn (seatbelt warning)

Đèn báo hiệu dây an toàn luôn nổi màu đỏ kèm âm thanh tít tít (ở một vài dòng xe) sẽ xuất hiện khi người ngồi ở hàng ghế trước quên không thắt đai an toàn trong quá trình vận hành xe trên đường.


9. Nhiên liệu (lowfuel warning)

Đèn báo này dường như ai cũng biết đó là đèn báo mức nhiên liệu. Thường thì các dòng xe đều có đồng hồ riêng biệt để báo mức nhiên liệu. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp người lái quên để ý thì rất dễ dẫn đến những tình huống “dở khóc dở cười” như hết xăng giữa đường, đặt biệt vào ban đêm hay những khu vực hẻo lánh không có trạm xăng.

Duy trì xe trong tình trạng hoạt động tốt, sáng bóng luôn là cách hiệu quả để đảm bảo an toàn, tiết kiệm chi phí và một ngày nào đó sẽ bán được với mức giá tốt hơn. Tuy nhiên, mỗi chiếc xe được cấu thành từ ít nhất 30.000 bộ phận khiến bạn không biết đầu là trọng tâm cần chú ý mỗi lần bảo dưỡng.

Hãy chú ý đến những bước dưới đây, chiếc xe của bạn sẽ được chăm sóc đúng cách:

Bước 1: Lên kế hoạch

Trước khi đem xe đến trung tâm bảo dưỡng, hãy tìm kiếm thông tin và liệt kê ra những bộ phận nào cần được kiểm tra để tránh thiếu sót. Trong đó, kiểm tra lốp, phanh, động cơ và dầu nhớt là 4 bước quan trọng nhất trong quá trình bảo dưỡng xe, đồng thời cần thực hiện định kỳ để chiếc xe của bạn vận hành ổn định.

Bước 2: Kiểm tra lốp

Lốp xe đóng vai trò rất quan trọng giúp cho chuyến đi đảm bảo an toàn và êm ái. Khi lốp không đủ căng, bị mòn hoặc gãy nứt có thể khiến xe ì ạch, tiêu hao nhiều nhiên liệu hơn và thậm chí còn gây nguy hiểm đến tính mạng người sử dụng.


Do đó, hãy kiểm tra lốp thường xuyên, thay lốp đúng thời gian và bơm áp suất đúng như quy định của nhà sản xuất, như vậy bạn giảm thiểu được nguy cơ xảy ra tai nạn cũng như tăng hiệu quả tiêu thụ nhiên liệu hơn. Thông thường, nếu không có trường hợp hư hỏng bất thường, bạn nên thay lốp khi đã đi được khoảng 50.000km.

Bước 3: Kiểm tra dầu

Dầu nhớt được ví như “máu” trong cơ thể giúp cho chiếc xe của bạn vận hành trơn tru và không gây tiếng ồn. Để kiểm tra dầu, bạn có thể chạy xe trong vài phút cho mấy ấm rồi tắt động cơ, sau đó dùng que thăm dầu để kiểm tra mực dầu, có thể thay hoặc châm thêm nếu mực dầu thấp.


Thực tế, việc kiểm tra lượng dầu nhớt nên được thực hiện khoảng 1 tuần 1 lần, và tiến hành thay dầu lọc nhớt sau khi đi khoảng 10.000km. Ngoài ra, nếu xe thường xuyên chạy trong đường thành phố đông đúc hoặc trong môi trường nhiều bụi bẩn, bạn có thể thay dầu nhớt sau mỗi 5.000km.

Bước 4: Cửa, kính chắn gió, cần gạt nước

Hãy chắc chắn rằng tất cả các cửa sổ, gương, kín chắn gió trên xe luôn sạch sẽ và không bị hỏng. Chỉ một lỗ hổng hoặc vết nứt trên kính chắn gió cũng đủ gây nguy hiểm cho người lái và hành khác phía trước.


Chính vì thế, hãy định kỳ kiểm tra tất cả hệ thống cửa, kính để phát hiện các vết nứt và thay thế bất kỳ bộ phận nào bị hư hỏng càng sớm càng tốt. Thay thế cần gạt nước mỗi năm một lần trước mùa mưa. Khi lau chùi, có thể sử dụng các dung dịch tẩy rửa thông thường cũng có tác dụng tốt.

Bước 5: Dây an toàn, phanh, động cơ


Hệ thống phanh trên xe hơi hiện đại cần được thay thế định kỳ để duy trì hiệu quả phanh tối ưu. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ vấn đề gì với hệ thống phanh, hãy đưa xe đến trung tâm bảo dưỡng/sửa chữa để khắc phục ngay lập tức. Nếu bộ phận này bị lỗi, cả chiếc xe lẫn hành khách trong xe đều đang gặp phải nguy hiểm.


Nếu dây an toàn bị vấy bẩn, không nên sử dụng chất tẩy rửa mạnh bởi có thể làm mài mòn dây đeo. Luôn giữ dây an toàn sạch sẽ để đảm bảo độ chắc chắn và không ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ bên trong xe. Đồng thời, đây là bộ phận không thể sửa chữa nên khi nhận thấy dây bị mòn, rách hoặc hư hỏng, cách tốt nhất là thay thế.


Kiểm tra ắc quy mỗi tháng một lần để xem “trái tim” của chiếc xe có còn hoạt động tốt không và độ sạch sẽ của các cực điện. Đặc biệt, tại những vùng có thời tiết nóng ấm như Việt Nam, bạn nên xem xét lại toàn bộ hệ thống nạp điện bao gồm các cực, bộ chỉnh điện thế, dây đai và cáp nối hàng năm. Trong trường hợp phải thay ắc quy, đừng quên kiểm tra tổng thể nguồn điện để đảm bảo cả hệ thống vẫn hoạt động tốt.

Bước 6: Nội thất

Làm sạch và hút bụi nội thất khi cần thiết. Tuy không phải là một công việc quá phức tạp, nhưng quá trình chăm sóc cho không gian nội thất phụ thuộc rất nhiều vào chính chủ nhân chiếc xe. Khi thực hiện, phải tiến hành các bước theo một cách khoa học kết hợp sử dụng những dụng cụ và hóa chất chuyên dụng để không làm hư hỏng các bộ phận bên trong.


Ngoài ra, sau khi vệ sinh sạch sẽ nội thất, bạn nên tiến hành khử mùi cho không gian trong lành suốt hành trình. Bạn có thể thêm sáp thơm dành riêng cho xe hơi, vừa dễ sử dụng, giá thành phải chăng mà vẫn lưu giữ được hương thơm lâu mà không kích ứng da người trong xe.

Bước 7: Nước làm mát

Một chiếc xe không thể hoạt động ổn định và bền bỉ nếu thiếu nước làm mát. Điều này không khó lý giải bởi khi xe hoạt động thì nhiệt lượng do động cơ sinh ra rất lớn, nếu không có nước làm mát thì dưới tác động của nhiệt độ, các chi tiết kim loại bên trong động cơ sẽ giãn nở.


Hãy mở nắp khoang động cơ và kiểm tra mực nước làm mát. Thông thường, bạn nên sục két nước và bổ sung nước làm mát ít nhất 2 năm một lần. Nếu nhìn thấy có vũng nước nhỏ dưới xe khi đỗ một lúc, điều này có nghĩa là xe bị rò rỉ nước làm mát, bạn cần đưa xe đến trung tâm để kiểm tra và sửa chữa.

Bước 8: Hệ thống đèn

Cuối cùng là kiểm tra độ sáng của hệ thống đèn, bao gồm đèn pha trước, đèn hậu, đèn phanh và các loại đèn tín hiệu khác. Tất cả đều cần được thử nghiệm độ sáng, độ chiếu xa, đặc biệt là đen pha bởi nếu bị lệch có thể gây mất tập trung và nguy hại đến quá trình điều khiển.


Trường hợp cần thay bóng đèn, nên cẩn thận tháo gỡ, lắp vào và kiểm tra hoạt động của bóng đèn sau khi quá trình sửa chữa hoàn thành. Nếu thay thế bóng đèn không đúng quy trình có thể làm chập mạch hoặc hoạt động không chính xác, dẫn đến những tình huống nguy hiểm. Cẩn thận hơn, bạn nên thay bóng đèn 2 năm một lần để đảm bảo an toàn cho mỗi chuyến đi.

Nếu tiếp tục giữ được lượt bình chọn cao, 2 thiết kế này có thể sẽ được VINFAST lựa chọn và sản xuất trong vài năm tới.

VINFAST mới đây đã tiếp tục tổ chức cuộc thi "Chọn xế yêu cùng VINFAST - 2" để tìm ra mẫu xe điện và xe cỡ nhỏ phù hợp nhất với nhu cầu và thị hiếu người tiêu dùng. Tổng cộng 36 thiết kế đã được gửi đến VINFAST từ 4 studio: Ital Design (IDG), One One Lab(OOL), Pininfarina(PNF) và Torino Design(TRN). Trong đó, có 17 thiết kế dành cho xe điện và 19 thiết kế dành cho xe sử dụng động cơ đốt trong.

Sau ngày đầu tiên, một vài mẫu xe có được số lượng bình chọn vượt trội từ những người quan tâm, và dưới đây là 2 mẫu xe hiện đang có số lượng bình chọn cao nhất.

Mẫu thiết kế có mã IDG EV A đứng đầu trong phân khúc xe điện với tổng cộng 374 lượt thích.

Trong phân khúc xe động cơ đốt trong, đứng đầu là mẫu thiết kế có mã IDG ICE A với tổng cộng 209 lượt thích.

Cả 2 thiết kế đang có được lượt bình chọn cao nhất đều đến từ studio Ital Design. Được đồng thành lập bởi nhà thiết kế nổi tiếng Giorgetto Giugiaro vào năm 1968, Italdesign hiện thời sở hữu 975 nhân viên và 800 bàn thiết kế có sự hỗ trợ của máy tính. Hầu hết đội ngũ nhân viên và thiết bị được tập trung tại trụ sở hãng ở Moncalieri, cách thành phố Turin (Italy) 16km về phía nam.

Trong nhiều năm qua, Italdesign Giugiaro đã đảm nhận việc thiết kế cho hàng loạt mẫu xe hơi của tập đoàn Volkswagen, trong đó bao gồm VW Golf Mk1 huyền thoại, Scirocco Mk1, Passat Mk1, Audi 80 và 100, Seat Toledo đời 1991 và Seat Ibiza đời 1993.