Câu chuyện tài chính để mua ôtô là bài toán không dễ giải đối với tất cả mọi người có nhu cầu. Việc có trong tay nguồn tiền thực và phải đi vay đã trở thành câu chuyện nóng muôn thuở. Đó chính là việc mua ôtô trả góp, hiểu một cách đơn giản hơn là có thể sở hữu một chiếc xe mơ ước ngay lập tức với chi phí ban đầu chỉ 30% hay thậm chí là 10% giá trị tổng thể chiếc xe, số còn lại ngân hàng sẽ cho vay theo hình thức trả góp dần dần.Những con số phần trăm cho vay cao ngất ngưởng, chế độ ưu đãi lãi suất cực hấp dẫn mà ngân hàng đưa ra rất dễ làm lóa mắt những ai đang mong muốn mua xe. Nhưng hãy thận trọng, bởi đằng sau đó là cả một ma trận chi phí mà người mua phải trả và rất dễ rơi vào tình trạng “mua rẻ hóa đắt”.Trong khuôn khổ bài viết này, Autocar Vietnam sẽ tóm lược những hình thức mua xe ôtô trả góp hiện có trên thị trường, ưu nhược điểm cũng như những chú ý đặc biệt quan trọng trong bài toán trả góp.
Hình thức cho vay
Xét một cách tổng thể, có 3 cách vay trả góp mà người mua xe có thể thực hiện để sở hữu chiếc xe mong muốn. Một là người mua tự làm việc với ngân hàng về việc mua xe và cầm toàn bộ tiền từ ngân hàng giải ngân đến đại lý xe để mua xe. Hai là đại lý xe tự cho người mua vay trả góp mà không thông qua ngân hàng dưới dạng hợp đồng thuê xe dài hạn hoặc dạng thuê mua tài chính. Ba là đại lý xe đứng ra làm trung gian giữa ngân hàng và người mua, đây là trường hợp phổ biến trên thị trường hiện nay.Trong bài viết này, chúng tôi chỉ đề cập đến hình thức mua trả góp thứ 3 này.
Vấn đề lãi suất
Đây là vấn đề mấu chốt nhất của việc mua xe trả góp. Hầu hết các ngân hàng thường đưa ra hai gói lãi suất cho khách hàng lựa chọn.Một là lãi suất cố định trong suốt thời gian vay nhưng tiền lãi hàng tháng phải trả lại luôn tính trên tổng số dư nợ ban đầu. Ví dụ bạn vay 500 triệu với lãi suất 9%/năm, hàng tháng bạn phải trả một phần tiền gốc cộng với lãi suất luôn tính trên 500 triệu ban đầu. Trường hợp này có ưu điểm là lãi suất cố định trong suốt thời gian vay và không bị biến động bởi sự điều chỉnh của ngân hàng.Tuy nhiên nếu lãi suất thị trường giảm họ cũng không được giảm lãi, hơn nữa các kỳ về sau lãi suất thực tế tính trên dư nợ sẽ cao, ví dụ vay 500 triệu đồng mỗi tháng trả 10 triệu đồng tiền gốc đến tháng thứ 11 tiền gốc chỉ còn 400 triệu, số tiền lãi phải trả vẫn là 3,75 triệu, lãi suất thực tế sẽ là 3,75*12/400 = 11,25%, càng về sau lãi suất càng tăng. Thường chỉ những người có thu nhập rất ổn định, hàng tháng luôn để dành được một khoản tiền nhất định mới vay theo hình thức này.Hai là lãi suất ban đầu cố định, sau đó sẽ điều chỉnh khoảng 3 tháng/lần theo quy định của ngân hàng. Hiện tại, lãi suất ban đầu đối với hầu hết các ngân hàng thường là 12% - 15%, cao hơn hình thức thứ nhất. Tuy nhiên, hàng tháng khách hàng sẽ trả phần gốc cộng với phần lãi suất tính trên dư nợ thực tế.Tùy từng thời hạn vay, từng chủng loại ôtô và khả năng tài chính của khách hàng mà ngân hàng có thể cho vay trả góp đến 90% (thông thường dưới 70%), tuy nhiên lời khuyên từ những người đã sử dụng dịch vụ vay trả góp là chỉ nên vay trả góp ở khoảng 30% - 50% giá trị chiếc xe. Điều này liên quan đến khả năng trả nợ của người mua cũng như hạn chế rủi ro do sự biến động lãi suất.Đa phần khách hàng mua xe trả góp thường chỉ quan tâm đến số tiền phải trả ban đầu là bao nhiêu và số tiền phải trả góp hàng tháng là bao nhiêu tính theo lãi suất hiện tại mà quên rằng cứ khoảng 3 tháng/lần, ngân hàng sẽ thay đổi lãi suất (thông thường là tăng lên).Như trường hợp chị Nguyễn Quỳnh Hoa (Đống Đa – Hà Nội) khi mua chiếc xe Honda Civic 780 triệu đồng, trả góp 60% là 468 triệu đồng với thời hạn 36 tháng, lãi suất 3 tháng đầu chỉ 12%, nhưng sau đó ngân hàng điều chỉnh lãi suất, có tháng lên tới 15% thậm chí 17% làm cho việc trả nợ hàng tháng của gia đình chị rất không ổn định, kèm theo đó là việc phạt khi trả chậm làm chị tháng nào cũng nơm nớp lo tiền trả nợ.Kết quả là sau 12 tháng chị đi vay bạn bè luôn tổng số tiền còn lại để trả ngân hàng trước thời hạn. Việc mua trả góp với lãi suất biến động liên tục như hiện nay khiến khách hàng như “mua cục tức vào người”.
Thủ tục và các loại thuế phí
Hầu hết khách hàng mua xe trả góp đều không biết mình được vay trả góp bao nhiêu % tổng giá trị chiếc xe, đây là điểm khách hàng cần chú ý để tránh trường hợp nhân viên tín dụng ngân hàng đòi tiền “bôi trơn”.Lời khuyên đưa ra trong trường hợp này là khách hàng nên tìm đến đại lý xe uy tín, từ đó đại lý sẽ giới thiệu ngân hàng và có thể đứng ra làm một số thủ tục cho khách hàng. Thủ tục mua xe trả góp cơ bản có 2 phần giấy tờ chính là nhóm giấy tờ nhân thân và nhóm giấy tờ chứng minh tài chính, từ đó ngân hàng sẽ thẩm định và đưa ra mức cho vay phù hợp với tài sản đảm bảo của khách hàng.Hầu hết trên thị trường hiện nay, kể cả việc thế chấp tài sản khác (nhà cửa) hoặc chính chiếc xe bạn mua thì mức vay trả góp thường không vượt quá 70% giá trị chiếc xe với thời hạn tối đa thường là 60 tháng (5 năm).Khách hàng cần cẩn trọng tính toán tổng thể các loại phí ngoài phần vay trả góp đã thỏa thuận với ngân hàng. Các khoản phí khác mà khách hàng phải trả bao gồm đăng ký xe, chi phí thuế trước bạ, phí đăng kiểm, bảo hiểm xe, phí bảo hiểm với khoản vay ngân hàng, một số loại bảo hiểm khác (như hỏa hoạn, thủy kích,…) một số loại phí khác mà ngân hàng quy định tùy thuộc vào tổng giá trị chiếc xe, đó cũng là vấn đề khách hàng cần đặc biệt lưu tâm khi sử dụng hình thức trả góp.Bên cạnh đó, người mua xe cũng cần tính đến các loại phí khi sở hữu chiếc ôtô mà mình mong muốn như phí bảo trì đường bộ, phí trông gửi xe, phí bảo dưỡng, các loại phí hàng tháng này có thể tiêu tốn của bạn từ 5 triệu đến 10 triệu VND/xe/tháng.Vấn đề bảo hiểm cũng có thể mang lại nhiều rắc rối cho khách hàng. Thông thường mỗi ngân hàng đều liên kết với các công ty bảo hiểm, do đó bạn cần chọn ngân hàng có uy tín kèm theo đó là những công ty bảo hiểm có thế mạnh. Tốt nhất là nên sử dụng gói bảo hiểm (công ty bảo hiểm) do ngân hàng ủy thác giới thiệu, vì khi xảy ra những rủi ro tai nạn việc làm thủ tục đối với ngân hàng và bảo hiểm đều được ưu tiên giải quyết hơn (đơn giản là ngân hàng lấy chiếc xe làm vật đảm bảo thì phải thúc giục bên bảo hiểm giải quyết nhanh các thủ tục).Những vấn đề khách hàng dễ gặp nhất khi mua xe trả góp với những đại lý nhỏ, với nhân viên tư vấn không chuyên và thậm chí cả với những ngân hàng bậc trung là: Lãi suất lớn cộng với số tiền phải trả ban đầu cho đại lý xe cao, thủ tục thẩm định kéo dài dẫn tới lâu được nhận xe, không được vay vốn do các điều kiện tài chính của khách hàng không đáp ứng được yêu cầu từ phía ngân hàng, lượng tiền mua bảo biểm (như bảo hiểm thân vỏ) lớn.
Kết luận
Lời khuyên từ chúng tôi tới khách hàng có ý định mua xe trả góp là hãy cực kỳ thận trọng và suy nghĩ kỹ. Chỉ vay trả góp khi nguồn thu nhập tài chính ổn định, cần tính toán số tiền chênh lệch, lãi suất trả góp, tuyệt đối không ký hợp đồng khi chưa rõ bất cứ điều khoản nào. Mua trả góp với lãi suất nào cũng là một hình thức vay tiền để tiêu dùng nên cần có những tính toán cẩn trọng để không gặp rủi ro về tài chính khi sẽ phải trả lãi suất cho khoản tiền vay đó và cả phí dịch vụ mua hàng trả góp.Kinh nghiệm “xương máu” khi mua xe trả góp:- Cần đọc kỹ các điều khoản trong hợp đồng với ngân hàng, đặc biệt chú ý phần lãi suất, thời gian thay đổi lãi và đặc biệt công thức tính lãi suất khi thay đổi, thông thường các ngân hàng hay để chung chung là: lãi suất thay đổi 3 tháng/lần theo thông báo của ngân hàng trong từng thời kỳ.
Tốt nhất nên để; “lãi suất thay đổi 3 tháng/lần theo công thức: lãi suất tiết kiệm trả sau 12 tháng theo công bố của ngân hàng tại thời điểm thay đổi + biến đổi nhất định. Các quy định phạt khi trả trước, trả chậm, chỗ nào chưa hiểu cần yêu cầu ngân hàng giải thích rõ để thay đổi hoặc đàm phán lại.
- Chú ý các loại thuế, phí mà ngân hàng đưa ra, để ý việc ngân hàng sẽ giải ngân theo giấy hẹn hay theo đăng ký gốc của xe.
- Cần tìm những ngân hàng có thế mạnh trong việc cho vay trả góp mua xe ôtô (thủ tục giải quyết chuyên nghiệp và nhanh gọn hơn, lượng vay lớn, lãi suất ưu đãi hơn,…).
- Cần lưu ý nguồn thu nhập hàng tháng ổn định của bản thân để chọn hình thức vay trả góp cho phù hợp. Nếu có thể, không nên vay với tỷ lệ quá lớn trên tổng giá trị chiếc xe mong muốn sở hữu. Kèm theo đó là hàng tháng nên chủ động dành ra số tiền nhất định cộng với phần dự phòng khi lãi suất tăng để trả cho ngân hàng đúng hẹn, việc này không những tránh bị phạt trả chậm mà còn góp phần tạo “hồ sơ sạch đẹp” cho những lần vay sau (nếu có).
Hình thức cho vay
Xét một cách tổng thể, có 3 cách vay trả góp mà người mua xe có thể thực hiện để sở hữu chiếc xe mong muốn. Một là người mua tự làm việc với ngân hàng về việc mua xe và cầm toàn bộ tiền từ ngân hàng giải ngân đến đại lý xe để mua xe. Hai là đại lý xe tự cho người mua vay trả góp mà không thông qua ngân hàng dưới dạng hợp đồng thuê xe dài hạn hoặc dạng thuê mua tài chính. Ba là đại lý xe đứng ra làm trung gian giữa ngân hàng và người mua, đây là trường hợp phổ biến trên thị trường hiện nay.Trong bài viết này, chúng tôi chỉ đề cập đến hình thức mua trả góp thứ 3 này.
Vấn đề lãi suất
Đây là vấn đề mấu chốt nhất của việc mua xe trả góp. Hầu hết các ngân hàng thường đưa ra hai gói lãi suất cho khách hàng lựa chọn.Một là lãi suất cố định trong suốt thời gian vay nhưng tiền lãi hàng tháng phải trả lại luôn tính trên tổng số dư nợ ban đầu. Ví dụ bạn vay 500 triệu với lãi suất 9%/năm, hàng tháng bạn phải trả một phần tiền gốc cộng với lãi suất luôn tính trên 500 triệu ban đầu. Trường hợp này có ưu điểm là lãi suất cố định trong suốt thời gian vay và không bị biến động bởi sự điều chỉnh của ngân hàng.Tuy nhiên nếu lãi suất thị trường giảm họ cũng không được giảm lãi, hơn nữa các kỳ về sau lãi suất thực tế tính trên dư nợ sẽ cao, ví dụ vay 500 triệu đồng mỗi tháng trả 10 triệu đồng tiền gốc đến tháng thứ 11 tiền gốc chỉ còn 400 triệu, số tiền lãi phải trả vẫn là 3,75 triệu, lãi suất thực tế sẽ là 3,75*12/400 = 11,25%, càng về sau lãi suất càng tăng. Thường chỉ những người có thu nhập rất ổn định, hàng tháng luôn để dành được một khoản tiền nhất định mới vay theo hình thức này.Hai là lãi suất ban đầu cố định, sau đó sẽ điều chỉnh khoảng 3 tháng/lần theo quy định của ngân hàng. Hiện tại, lãi suất ban đầu đối với hầu hết các ngân hàng thường là 12% - 15%, cao hơn hình thức thứ nhất. Tuy nhiên, hàng tháng khách hàng sẽ trả phần gốc cộng với phần lãi suất tính trên dư nợ thực tế.Tùy từng thời hạn vay, từng chủng loại ôtô và khả năng tài chính của khách hàng mà ngân hàng có thể cho vay trả góp đến 90% (thông thường dưới 70%), tuy nhiên lời khuyên từ những người đã sử dụng dịch vụ vay trả góp là chỉ nên vay trả góp ở khoảng 30% - 50% giá trị chiếc xe. Điều này liên quan đến khả năng trả nợ của người mua cũng như hạn chế rủi ro do sự biến động lãi suất.Đa phần khách hàng mua xe trả góp thường chỉ quan tâm đến số tiền phải trả ban đầu là bao nhiêu và số tiền phải trả góp hàng tháng là bao nhiêu tính theo lãi suất hiện tại mà quên rằng cứ khoảng 3 tháng/lần, ngân hàng sẽ thay đổi lãi suất (thông thường là tăng lên).Như trường hợp chị Nguyễn Quỳnh Hoa (Đống Đa – Hà Nội) khi mua chiếc xe Honda Civic 780 triệu đồng, trả góp 60% là 468 triệu đồng với thời hạn 36 tháng, lãi suất 3 tháng đầu chỉ 12%, nhưng sau đó ngân hàng điều chỉnh lãi suất, có tháng lên tới 15% thậm chí 17% làm cho việc trả nợ hàng tháng của gia đình chị rất không ổn định, kèm theo đó là việc phạt khi trả chậm làm chị tháng nào cũng nơm nớp lo tiền trả nợ.Kết quả là sau 12 tháng chị đi vay bạn bè luôn tổng số tiền còn lại để trả ngân hàng trước thời hạn. Việc mua trả góp với lãi suất biến động liên tục như hiện nay khiến khách hàng như “mua cục tức vào người”.
Thủ tục và các loại thuế phí
Hầu hết khách hàng mua xe trả góp đều không biết mình được vay trả góp bao nhiêu % tổng giá trị chiếc xe, đây là điểm khách hàng cần chú ý để tránh trường hợp nhân viên tín dụng ngân hàng đòi tiền “bôi trơn”.Lời khuyên đưa ra trong trường hợp này là khách hàng nên tìm đến đại lý xe uy tín, từ đó đại lý sẽ giới thiệu ngân hàng và có thể đứng ra làm một số thủ tục cho khách hàng. Thủ tục mua xe trả góp cơ bản có 2 phần giấy tờ chính là nhóm giấy tờ nhân thân và nhóm giấy tờ chứng minh tài chính, từ đó ngân hàng sẽ thẩm định và đưa ra mức cho vay phù hợp với tài sản đảm bảo của khách hàng.Hầu hết trên thị trường hiện nay, kể cả việc thế chấp tài sản khác (nhà cửa) hoặc chính chiếc xe bạn mua thì mức vay trả góp thường không vượt quá 70% giá trị chiếc xe với thời hạn tối đa thường là 60 tháng (5 năm).Khách hàng cần cẩn trọng tính toán tổng thể các loại phí ngoài phần vay trả góp đã thỏa thuận với ngân hàng. Các khoản phí khác mà khách hàng phải trả bao gồm đăng ký xe, chi phí thuế trước bạ, phí đăng kiểm, bảo hiểm xe, phí bảo hiểm với khoản vay ngân hàng, một số loại bảo hiểm khác (như hỏa hoạn, thủy kích,…) một số loại phí khác mà ngân hàng quy định tùy thuộc vào tổng giá trị chiếc xe, đó cũng là vấn đề khách hàng cần đặc biệt lưu tâm khi sử dụng hình thức trả góp.Bên cạnh đó, người mua xe cũng cần tính đến các loại phí khi sở hữu chiếc ôtô mà mình mong muốn như phí bảo trì đường bộ, phí trông gửi xe, phí bảo dưỡng, các loại phí hàng tháng này có thể tiêu tốn của bạn từ 5 triệu đến 10 triệu VND/xe/tháng.Vấn đề bảo hiểm cũng có thể mang lại nhiều rắc rối cho khách hàng. Thông thường mỗi ngân hàng đều liên kết với các công ty bảo hiểm, do đó bạn cần chọn ngân hàng có uy tín kèm theo đó là những công ty bảo hiểm có thế mạnh. Tốt nhất là nên sử dụng gói bảo hiểm (công ty bảo hiểm) do ngân hàng ủy thác giới thiệu, vì khi xảy ra những rủi ro tai nạn việc làm thủ tục đối với ngân hàng và bảo hiểm đều được ưu tiên giải quyết hơn (đơn giản là ngân hàng lấy chiếc xe làm vật đảm bảo thì phải thúc giục bên bảo hiểm giải quyết nhanh các thủ tục).Những vấn đề khách hàng dễ gặp nhất khi mua xe trả góp với những đại lý nhỏ, với nhân viên tư vấn không chuyên và thậm chí cả với những ngân hàng bậc trung là: Lãi suất lớn cộng với số tiền phải trả ban đầu cho đại lý xe cao, thủ tục thẩm định kéo dài dẫn tới lâu được nhận xe, không được vay vốn do các điều kiện tài chính của khách hàng không đáp ứng được yêu cầu từ phía ngân hàng, lượng tiền mua bảo biểm (như bảo hiểm thân vỏ) lớn.
Kết luận
Lời khuyên từ chúng tôi tới khách hàng có ý định mua xe trả góp là hãy cực kỳ thận trọng và suy nghĩ kỹ. Chỉ vay trả góp khi nguồn thu nhập tài chính ổn định, cần tính toán số tiền chênh lệch, lãi suất trả góp, tuyệt đối không ký hợp đồng khi chưa rõ bất cứ điều khoản nào. Mua trả góp với lãi suất nào cũng là một hình thức vay tiền để tiêu dùng nên cần có những tính toán cẩn trọng để không gặp rủi ro về tài chính khi sẽ phải trả lãi suất cho khoản tiền vay đó và cả phí dịch vụ mua hàng trả góp.Kinh nghiệm “xương máu” khi mua xe trả góp:- Cần đọc kỹ các điều khoản trong hợp đồng với ngân hàng, đặc biệt chú ý phần lãi suất, thời gian thay đổi lãi và đặc biệt công thức tính lãi suất khi thay đổi, thông thường các ngân hàng hay để chung chung là: lãi suất thay đổi 3 tháng/lần theo thông báo của ngân hàng trong từng thời kỳ.
Tốt nhất nên để; “lãi suất thay đổi 3 tháng/lần theo công thức: lãi suất tiết kiệm trả sau 12 tháng theo công bố của ngân hàng tại thời điểm thay đổi + biến đổi nhất định. Các quy định phạt khi trả trước, trả chậm, chỗ nào chưa hiểu cần yêu cầu ngân hàng giải thích rõ để thay đổi hoặc đàm phán lại.
- Chú ý các loại thuế, phí mà ngân hàng đưa ra, để ý việc ngân hàng sẽ giải ngân theo giấy hẹn hay theo đăng ký gốc của xe.
- Cần tìm những ngân hàng có thế mạnh trong việc cho vay trả góp mua xe ôtô (thủ tục giải quyết chuyên nghiệp và nhanh gọn hơn, lượng vay lớn, lãi suất ưu đãi hơn,…).
- Cần lưu ý nguồn thu nhập hàng tháng ổn định của bản thân để chọn hình thức vay trả góp cho phù hợp. Nếu có thể, không nên vay với tỷ lệ quá lớn trên tổng giá trị chiếc xe mong muốn sở hữu. Kèm theo đó là hàng tháng nên chủ động dành ra số tiền nhất định cộng với phần dự phòng khi lãi suất tăng để trả cho ngân hàng đúng hẹn, việc này không những tránh bị phạt trả chậm mà còn góp phần tạo “hồ sơ sạch đẹp” cho những lần vay sau (nếu có).
