KIEÅM TRA SÔ BOÄ VAØ ÑAÙNH GIAÙ CHAÁT LÖÔÏNG HIEÄN TAÏI CUÛA HEÄ THOÁNG NHIEÂN LIEÄU.
Heä thoáng nhieân lieäu cuûa ñoäng cô diesel coù nhöõng nhieäm vuï sau :
Chöùa nhieän lieäu döï tröõ, ñaûm baûo cho ñoäng cô hoaït ñoäng lieän tuïc trong moät khoaûng thôøi gian qui ñònh.
Loïc saïch nöôùc vaø taïp chaát cô hoïc trong nhieân lieäu.
Cung caáp löôïng nhieân lieäu caàn thieát cho moãi chu trình öùng vôùi cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô.
Cung caáp nhieân lieäu ñoàng ñeàu vaøo caùc xi lanh theo trình töï laøm vieäc qui ñònh cuûa ñoäng cô.
Cung caáp nhieân lieäu vaøo xi lanh ñoäng cô ñuùng luùc theo moät qui luaät ñaõ ñònh.
Hieän nay goùc phun sôùm cuûa caùc loaïi ñoäng cô vaøo khoaûng 100 – 300 goùc quay cuûa truïc khuyûu tröôùc ñieåm cheát treân, thôøi gian cung caáp nhieân lieäu keùo daøi khoaûng 200 – 450 goùc quay truïc khuyûu ( töùc khoaûng 0,0033 – 0,0075 khi n = 1000 v/p )
Moät heä thoáng nhieân lieäu hoaït ñoäng toát thì phaûi ñöôïc baûo döôõng toát, qua ñaùnh giaù tình traïng sô boä cuûa xe nhö ñaõ neâu treân thì thaáy ñöïôc raèng chaát löôïng heä thoáng nhieân lieäu cuûa xe cuõng ñaõ giaûm suùt, thoâng thöôøng khi ñaïi tu ñoäng cô luoân keøm theo phaûi laøm caû heä thoáng nhieân lieäu. Vaø vieäc kieåm tra vaø söõa chöõa heä thoáng nhieân lieäu caàn thöïc hieän caùc böôùc sau :
Kieåm tra bôm tieáp vaän vaø thay baàu loïc môùi.
Kieåm tra ñöôøng oáng nhieân lieäu.
Kieåm tra bôm cao aùp.
Kieåm tra kim phun.
Ñoái vôùi bôm cao aùp, bôm tieáp vaän, kim phun thì qui trinh kieåm tra nhö sau:
Vôùi bôm cao aùp khi nhaän vaøo söõa chöõa, ñaàu tieân kieåm tra sô boä beân ngoaøi voû bôm xem coù bò nöùt hay khoâng, vaø caùc chi tieát beân ngoaøi coøn ñaày ñuû hay khoâng. Tieáp theo thaùo raccord cuûa xilanh bôm soá moät ra va laáy van ñieàu aùp ( laép beâ) kieåm tra. Neáu thaáy treân phaàn coân cuûa van coù veát xöôùc thì phaûi tieán haønh thaùo raõ toaøn boä bôm cao aùp ñeå xem ti bôm caàn maï laïi hay thay môùi. Vì thoâng thöôøng neáu van cao aùp ñaõ bò moøn xöôùc thì ti bôm cuõng seõ moøn theo.
Vôùi bôm tieáp vaän, thoâng thöôøng hieän nay taát caû caùc loaïi bôm cao aùp ñeàu söû duïng bôm tieáp vaän kieåu pitong, do ñoù khi kieåm tra bôm tieáp vaän coù hoaït ñoäng toát hay khoâng, coù bôm daàu nhôøn ñöôïc khoâng baèng caùch kieåm tra pitong bôm coi coù bò moøn hay khoâng, loø xo ñuû löïc hay khoâng.
Vôùi kim phun thì kieåm tra aùp löïc laøm vieäc coù ñuû hay khoâng, vaø ñoùt kim vaø kim coù bò moøn hay chöa, coù bò keït dính hay khoâng. Thöû aùp löïc cuûa kim phun treân maùy thöû chuyeân duøng, neáu khoâng ñuû thì cheâm theâm long ñeành. Coøn neáu ñoùt kim vaø kim moøn quaù giôùi haïn cho pheùp thì thay môùi.
SÖÕA CHÖÕA, THAY THEÁ VAØ PHUÏC HOÀI CAÙC CHI TIEÁT CUÛA HEÄ THOÁNG NHIEÂN LIEÄU.
I. Caùc hö hoûng cuûa heä thoáng cung caáp nhieân lieäu :
Caùc bieåu hieän veà hö hoûng lôùn coù tính chaát toång hôïp cuûa toaøn boä heä thoáng cung caáp nhieân lieäu ñoäng cô ñiezen khi laøm vieäc laø :
- Ñoäng cô khoâng khôûi ñoäng ñöôïc.
- Khi laøm vieäc coù nhieàu khoùi ñen vaø tieáng goõ khoâng bình thöôøng.
- Coâng suaát ñoäng cô giaûm suùt.
- Quaù trình laøm vieäc khoâng oån ñònh, ñoäng cô bò roác.
Ñoái vôùi töøng chi tieát trong bôm cao aùp thì nhöõng hö hoûng chuû yeáu thöôøng gaëp laø
Caëp pitoâng vaø xilanh bôm cao aùp bò moøn, ræ laøm aùp löïc phun bò giaûm, coâng suaát ñoäng cô giaûm.
Pitong bò keït dính trong xi lanh do laép raùp khoâng ñuùng kó thuaät, hoaëc do caàn ñaåy hay caàn laéc bò moøn.
Loõi kim phun bò taét, moøn, ræ do daàu khoâng saïch vaø muoäi than.
Van kim vaø beä van khoâng khít sinh ra hieän töôïng bò roø ræ daàu sau khi phun.
Baàu loïc daàu, loïc gioù bò taét.
Boä phaän noái tieáp caùc oáng nhieân lieäu bò roø ræ, laøm aùp löïc nhieân lieäu bò haï thaáp.
Ngoaøi nhöõng nguyeân nhaân treân coøn do söû duïng vaø chaêm soùc, baûo quaûn khoâng ñuùng kyõ thuaät ra, ñoä saïch cuûa nhieân lieäu ñiezen cuõng chieám moät vò trí quyeát ñònh ñoái vôùi tình traïng kyõ thuaät vaø ñoä beàn laâu cuûa caùc chi tieát trong heä thoáng naøy. Vì vaäy, caùc yeâu caàu chung veà chaêm soùc vaø söûa chöõa heä thoáng cung caáp nhieân lieäu ñiezen laø :
- Thöôøng xuyeân kieåm tra ñeå kòp thôøi phaùt hieän caùc sai hoûng vaø ñieàu chænh chính xaùc theo caùc quy ñònh kyõ thuaät.
- Thöïc hieän ñaày ñuû vaø nghieâm tuùc caùc quy trình söû duïng vaø chaêm soùc ñoái vôùi heä thoáng naøy.
- Phuïc hoài toát caùc chi tieát cuõ ñeå khaéc phuïc caùc khoù khaên veà cheá taïo vaø cung caáp phuï tuøng.
- Baûo ñaûm nhieân lieäu saïch.
II. Röûa vaø kieåm tra chi tieát
Trình töï thaùo bôm cao aùp:
Ñaàu tieân thaùo naép chuïp boä ñieàu toác ñeå laáy boä ñieàu toác ra ngoaøi.
Thaùo caùc raccord ñeå laáy racccord, van ñieàu aùp vaø loø xo van.
Thaùo naép cöûa soå caân bôm phía beân hoâng cuûa bôm ra ngoaøi.
Laät ngöôïc bôm ñeå thaùo naép chuïp döôùi.
Thaùo naép ñôõ truïc cam ra ngoaøi.
Söû duïng duïng cuï chuyeân duïng ñeå cheâm con ñoäi vaø laáy truïc cam ra.
Cuoái cuøng laáy con ñoäi, xi lanh, ti bôm ra.
Tröôùc khi söûa chöõa bôm cao aùp phaûi röûa saïch beân ngoaøi ,sau ñoù thaùo ra töøng cuïm theo moät quaù trình coâng ngheä nhaát ñònh. Caùc cuïm naøo maø xem xeùt beân ngoaøi khoâng theå xaùc ñònh ñöôïc hö hoûng thì ñöa leân baêng thöû ñeå kieåm tra. Neáu laøm vieäc bình thöôøng thì khoâng caàn thaùo rôøi caùc chi tieát, maø chæ caàn ñieàu chænh laïi caùc cô caáu rieâng bieät. Khi röûa caùc cuïm phaûi röûa ñoàng bo , ñeå khoâng laøm maát caù tính cuûa caùc cuïm vaø caùc chi tieát, tröôùc tieân röûa trong maùy röûa coù 3 – 5% dung dòch xuùt aên da ñun noùng leân 70 – 90%, sau ñoù röûa trong nöôùc noùng vaø saáy khoâ.
Coù theå röûa caùc chi tieát baèng daàu löûa hay daàu maduùt vaø duøng choåi loâng vaø choåi sôn. Khi röûa caùc chi tieát nhoû khoâng chính xaùc thì ñaët vaøo gioû theùp hay löôùi theùp.
Caùc chi tieát chính xaùc ( xi lanh vaø pitoâng bôm cao aùp, mieäng phun vaø kim phun , van vaø ñeá van ) phaûi röûa trong khay rieâng. Caùc boä ñoäi chính xaùc phaûi röûa theo thöù töï quy ñònh, chæ thaùo rôøi theo töøng caëp, khoâng ñöôïc thaùo laãn loän vaø röûa chung vôùi caùc chi tieát khaùc. Khi röûa caàn ñaëc bieät chuù yù röûa caùc raõnh beân, maët caét, caùc loã cuûa pitoâng bôm cao aùp vaø caùc raõnh beân trong cuûa mieäng phun vaø kim phun. Sau khi röûa caùc chi tieát chính xaùc baèng daàu löûa hay daàu xaêng saïch caàn phaûi röûa trong daàu maduùt saïch.
Khi röûa ñai oác, mieäng kim phun caàn phaûi taåy muoäi than baèng keïp goå hay choåi. Ñeå taåy muoäi than ñöôïc toát caàn ngaâm chi tieát vaøo hay daàu nhôøn ñun noùng moät thôøi gian. Caùc raõnh beân trong cuûa chi tieát caàn ñaùnh saïch baån baèng moùc vaø thoåi baèng khí neùn.
Sau khi röûa xong caàn lau chuøi gieõ saïch, kieåm tra ñeå phaân loaïi chi tieát naøo tieáp tuïc duøng laïi, chi tieát naøo caàn söûa chöõa hay loaïi boû.
III. Söûa chöõa caùc boä phaän :
1. Söûa chöõa caëp pitoâng xilanh bôm cao aùp .
Nhieäm vuï cuûa caëp pitoâng xilanh bôm cao aùp laø cung caáp cho kim phun moät löôïng nhieân lieäu xaùc ñònh, öùng vôùi caùc cheá ñoä taûi troïng cuûa ñoäng cô vôùi moät aùp suaát cao (125 – 175kG/cm2 ) vaøo nhöõng thôøi ñieåm chính xaùc.
Vì vaäy yeâu caàu veà cheá taïo, laép gheùp raát cao : ñoä nhaün beà maët laø Ñ11 - Ñ12 khe khe hôû laép gheùp khoâng quaù 0,001 – 0,0025mm, ñoä cöùng beà maët cao hôn 60 – 65HRC, vaät lieäu cheát taïo phaûi laø vaät lieäu choáng moøn toát vaø thöôøng söû duïng theùp hôïp kim laøm oå bi hoaëc laøm duïng cuï caét goït.
Ñaëc ñieåm hao moøn cuûa caëp pitoâng xilanh bôm cao aùp
Khaùc vôùi caùc chi tieát khaùc, pitoâng xi lanh bôm cap aùp hao moøn khoâng ñeàu moät caùch traàm troïng. Löôïng hao moøn nhoû khoù quan saùt. Ñaëc bieät hao moøn cuûa pitoâng xi lanh nhö hình.
Pitoâng bò moøn nhieàu nhaát laø ôû phaàn ñaàu vuøng ñoái dieän vôùi loã naïp vaø vuøng maët nghieâng ñoái vôùi dieän vôùi loã thoaùt. Veát söôùt coù theå daøi ñeán 2/3 chieàu daøi ñaàu pitoâng. Söï phaân boá ñoä hao moøn ôû vuøng naøy khoâng theo moät quy luaät nhaát ñònh ñoái vôùi 1 pitoâng .
Caïnh nghieâng bò moøn bieán caïnh saéc thaønh troøn. Xi lanh bò moøn bieán caïnh saéc thaønh troøn. Xi lanh bò moøn nhieàu nhaát laø ôû loã naïp vaø loã thoaùt : ôû loã naïp phaàn treân bò caøo söôùt nhieàu hôn phaàn döôùi. Veát moøn daøi nhaát doïc theo ñöôøng taâm loã, ôû loã thoaùt, veát moøn dòch veà phía traùi cuûa meùp loã.
Nguyeân nhaân cuûa caùc hao moøn treân laø do söï caøo söôùt, va chaïm cuûa buïi cô hoïc trong nhieân lieäu. Nhöõng haït buïi raén naøy trong quaù trình laøm vieäc coù moät ñoäng naêng lôùn vaø bò cheøn eùp neân möùc ñoä caøo moøn vaø hình daùng cuûa vuøng caøo moøn phuï thuoäc vaøo toác ñoä haït buïi, vaøo tính chaát taäp trung vaø phöông höôùng di chuyeån cuûa chuùng .
AÛnh höôûng cuûa nhöõng hao moøn naøy laø laøm chaäm thôøi ñieåm phun, laøm taêng söï roø ræ nhieân lieäu, laøm giaûm löôïng nhieân lieäu ñöôïc cung caáp.
Maët khaùc tình traïng hao moøn khoâng ñeàu giöõ caùc caëp ti bôm, neân laøm löôïng nhieân lieäu cung caáp khoâng ñeàu cho ñoäng cô, nhaát laø trong tröôøng hôïp ñoäng cô laøm vieäc vôùi toác ñoä thaáp.
b. Phöông phaùp söûa chöõa caëp pitoâng xilanh bôm cao aùp :
Coù ba phöông phaùp söû chöõa caëp pitoâng xi lanh bôm cao aùp :
- Neáu bò moøn nheï thì coù theå choïn laëp theo caëp ñeå duøng laïi .
- Neáu bò moøn naëng thò maï croâm sau ñoù maøi theo ñuùng kích thöôùc yeâu caàu roài choïn laép cho thích hôïp.
- Thay laïi caû caëp pitoâng xilanh.
Sau khi choïn laép vaø maï croâm noùi chung caàn phaûi raø laïi treân baøn maùp. Khi choïn laép neáu pitoâng cho vaøo hôi chaët ôû khoaûng 1/3 – ¼ chieàu daøi ñaàu cuoái cuûa xi lanh laø ñöôïc sau ñoù raø rieâng pitoâng vaø xi lanh cho ñeán khi naøo pitoâng laép loït hoaøn toaøn vaøo xi lanh, roài raø laïi baèng boät raø ñeå coù ñöôïc khe hôû laép gheùp bình thöôøng giöõa pitoâng vaø xi lanh. Khe hôû ñoù phaûi ño baèng duïng cuï ño, tuy nhieân cuõng coù theå xaùc ñònh theo kinh nghieäm nhö sau :
Ñaàu tieân laâu saïch pitoâng vaø xi lanh, roài boâi moät lôùp daàu maduùt vaøo pitoâng sau ñoù caém pitoâng vaøo xi lanh khoaûng baèng 1/3 chieàu daøi cuûa xilanh vaø ñaët nghieâng 450, neáu pitoâng tuït xuoáng moät caùch deã daøng thì chöùng toû giöõa pitoâng vaø xilanh coù khe hôû thích hôïp.
Trong ba caùch treân coù theå noùi phöông aùn hai laø ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát vì hieän nay vì phöông aùn naøy coù lôïi veà kinh teá maø vaãn ñaûm baûo bôm cao aùp laøm vieäc toát.
Hieän töôïng keït dính ti bôm laø do söû duïng daàu diesel khoâng saïch hoaëc coù laãn nöôùc daãn ñeán hieän töôïng sau :
Keït ti bôm ngay luùc phun -> ñoäng cô vöôït toác khoâng taét maùy.
Keït ti bôm ngay luùc ngöøng -> khieán ñoäng cô luoân taét maùy.
Caùch khaéc phuïc : Söû duïng nhieân lieäu saïch .
2. Söûa chöõa van thoaùt cao aùp ( van trieät hoài ) .
Döôùi taùc duïng cuûa löïc va ñaäp coù chu kyø vaø taùc duïng caùo söôùt maøi moøn cuûa buïi cô hoïc, caùc beà maët laøm vieäc cuûa van thoaùt cao aùp khoâng theå traùnh khoûi nhöõng hao moøn töï nhieân vaø nhöõng hö hoûng vì hieän töôïng moûi treân beà maët .
Hai vò hao moøn coù taùc haïi nghieâm troïng nhaát laø :
Hao moøn maët vaùt hình coân ñaäy kín, caùc veát loõm treân beà maët ñaäy kín coù theå saâu ñeán 0,4 – 0,5mm, ñoä saâu trung bình 0,05mm. Treân ñeá van cuõng hao moøn töông töï . Keát quaû laø laøm giaûm chaát löôïng daäy kín. Keát quûa laø laøm giaûm chaát löôïng ñaäy kín. Vì khoâng ñaäy kín neân luùc pitoâng ñi xuoáng nhieân lieäu treân van seõ tuït xuoáng xi lanh, luùc pitoâng ñi leân ñeå bôm thôøi ñieåm bôm chaäm laïi, vì phaûi caàn moät thôøi gian ñeå laøm ñaày khoaûng troán treân van. Do vaäy löôïng nhieân lieä phun vaøo ñoäng cô giaûm ñi, thaäm chí coù khi khoâng phun ñöôïc nhieàu nhieân lieäu .
Hao moøn vaønh ñai thoaùt taûi thöôøng coù daïng vaønh ñai hình coân. Ñoä saâu veát moøn phía treân thöôøng töø 0,006 – 0,007mm. Phía döôùi moøn saâu hôn, töø 0,002 – 0,015mm.Vaønh ñai thoaùt taûi moøn coù aûnh höôûng lôùn ñeán söï laøm vieäc cuûa heä thoáng.
Ngoaøi ra phaàn ñuoâi daãn höôùng vaø maët trong cuûa loã daãn höôùng cuõng bò moøn. Do hao moøn neân ñoä kín saùt giöõa noù vôùi maët truï ñeá van keùm ñi. Luùc thoâi bôm, van ñi xuoáng, vaønh ñai khoâng laøm ñöôïc nhieäm vuï nhö moät pitoâng giaûm ñoät ngoät aùp suaát treân van. Vì vaäy aùp suaát phía treân vaønh ñai coøn lôùn, khieán cho kim phun tieáp tuïc phun theâm maëc duø thôøi kyø phun ñaõ chaám döùt, hieän töôïng naøy goïi laø phun rôùt . Ñieàu naøy raát tai haïi khoâng nhöõng laøm taêng chi phí nhieân lieäu maø coøn taïo ra muoäi than trong buoàng ñoát.
b. Söûa chöõa van thoaùt cao aùp :
Söûa chöõa van thoaùt cao aùp chuû yeáu laø beà maët ñaäy kín, vaønh ñai thoaùt taûi vaø maët daån höôùng. Phöông phaùp söûa chöõa cuõng nhö söûa chöõa caëp pitoâng xilanh bôm cao aùp .
Ñeå taän duïng khaû naêng laøm vieäc cuûa van thoaùt cao aùp, trong tröôøng hôïp caàn thieát ta coù theå maøi raø ñeå khoâi phuïc ñoä kín cuûa van vaø ñeá van. Trong tröôøng hôïp naøy thì baét buoät phaûi thay môùi, caùch phuïc hoài chæ baét buoäc khi van ñoù laø loaïi khoâng theå thay theá.
3. Söûa chöõa kim phun
Kim phun thöøông ñöôïc ñaët beân söôøn hay treân naép xi lanh ñoäng cô. Coâng duïng chính cuûa kim phun laø phun tôi vaø phaân boá ñeàu theå tích nhieân lieäu vaøo theå tích buoàng ñoát cuûa ñoäng cô. Kim phun laøm vieäc trong ñieàu kieän chòu aùp suaát lôùn vaø thay ñoåi ñoät ngoät. Ñaàu kim phun raát beù, ñoøi hoûi laép gheùp chính xaùc nhöng laïi thöôøng xuyeân laøm vieäc ôû nhieät ñoä cao. Vì vaäy kim phun laø moät chi tieát deã hö hoûng nhaát trong heä thoáng nhieân lieäu.
Coù hai loaïi kim phun :
Kim phun coù chuoâi loaïi DN : Loaïi kim phun naøy ñöôïc aùp duïng treân caùc ñoäng cô phun daàu giaùn tieáp coù phoøng ñoát tröôùc. AÙp löïc thöû kim laø 100 - 150 kg/cm2. Ñaùy kim coù khoeùt 1 loã ôû giöõa maø ñöôøng kính töø 1 -3 mm, chuoâi cuûa kim coù ñöôøng kính nhoû hôn loã cuûa ñoùt kim.Voùc daùng cuûa kim coù theå cho ta thaáy goùc phun cuûa nhieân lieäu, chuoâi cuûa kim coù theå laø hình truï hay hình noùn.
Kim phun coù caùc hao moøn vaø hö hoûng sau :
-Khe hôû laép gheùp giöõa loã kim phun vaø choát kim phun taêng leân .
-Ñoä kín saùt giöõa maët hình choùp ñaäy kín taêng leân.
-Maët hình choùp cuûa choát kim phun bò moon.
-Khe hôû tieáp xuùc cuûa thaân kim phun bò moøn roäng ra.
-Loø xo cuûa kim phun bò gaõy do trong daàu coù nöôùc.
-Keït dính kim vôùi ñoùt kim.
-Beå ñaàu beùc do sai soùt veà kyõ thuaät.
-Loã kim phun bò ngheõn do muoäi than.
-Kim maát aùp löïc phun.
Nguyeân nhaân cuûa nhöõng hao moøn naøy laø do quaù trình va ñaäp caùc beà maët tieáp xuùc vaø nhöõng haït buïi cô hoïc bò cheøn eùp giöõa caùc beà maët ñoù, caùc haït buïi naøy vaän chuyeån vôùi ñoäng naêng lôùn trong khi phun cuõng gaây ra caøo xöôùc hao moøn. Ngoaøi ra coøn do taùc duïng aên moøn cuûa nhieân lieäu vaø muoäi than trong quaù trình chaùy. Nhöõng hao moøn naøy laøm taêng ñoä roø ræ nhieân lieäu cuûa boä phaän phun, laøm chaäm quaù trình taêng aùp suaát, laøm giaûm aùp suaát phun vaø löôïng nhieân lieäu vaø löôïng nhieân lieäu phun, do ñoù maø chaát löôïng phun cuõng bò giaûm ñi. Ñoä tôi xöông keùm, hình daùng chuøm tia phun sai leäch, coù hieän töôïng nhoû gioït hoaëc phun thaønh tia lieân tuïc.
Söûa chöõa caùc chi tieát cuûa kim phun :
Phöông phaùp söûa chöõa kim phun cuõng laø choïn laép theo caëp, maï croâm hoaëc thay caû caëp, chuû yeáu laø söûa chöõa kim phun, maët choùp ñaäy kín cuûa ñeá kim vaø boä phaän daãn höôùng, nghóa laø ñem kim maï croâm roài maøi theo kích thöôùc môùi, sau ñoù ñem raø.
Ñoä kín saùt cuûa kim vaø ñoùt kim ñöôïc ñaùnh giaù baêng thôøi gian roø ræ nhieân lieäu döôùi moät aùp suaát naøo ñoù, thöôøng tieán haønh baèng caùch laäp kim phun vaøo ñöôøng nhieân lieäu cao aùp, naâng aùp suaát trong kim phun leân 230 – 250kG/cm2 sau khi cho aùp suaát haï xuoáng 200kG/cm2 thì baét ñaàu theo doõi thôøi gian, neáu aùp suaát tieáp tuïc haï xuoáng 180kG/cm2 maø thôøi gian khoâng ít hôn 9 giaây thì coù theå duøng ñöôïc .
Söûa chöõa mieäng phun ( kieåu chuoâi) : Neáu mieäng phun bò moøn nheï, thì coù theå söûa chöõa baèng caùch thu nhoû loã mieäng phu, tröôùc heát ñaët ngöôïc ñeá kim leân baøn maùp vaø nhaém ñuùng taâm cuûa moät caùi ñoät, sau ñoù ñaët moät vieân bi theùp thaät troøn leân mieäng phun, ñöôøng kính vieân bi khoaûng 8 – 10mm, duøng moät buùa naëng 100 – 150gam, giô leân 50 – 70mm roài cho rôi töï do xuoáng, laøm cho mieäng phun bò bieán daïng deûo ñeå thu nhoû ñöôøng kín cuûa noù, sau ñoù laép vaøo kim phun ñeå kieåm tra laïi . Khi caàn thieát phaûi laøm vaøi laàn nhö vaäy, nhöng khoâng neân ñaäp quaù maïnh .
Nhöng ngaøy nay vieäc phuïc hoài kim phun khoâng ñöôïc aùp duïng roäng raõi, do caùc maët haøng luoân coù saên neân deã daøng thay theá. Nhö ñaõ bieát kim phun chæ chuû yeáu bò hö hoûng ôû phaàn ñoùt kim vaø kim, neân ta coù theå deã daøng thay theá maø khoâng caàn phuïc hoài.
Chæ tieâu toång hôïp nhaát ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng voøi phun sau khi söõa chöõa laø ñoä phun tôùi goùc phun, öùng vôùi aùp suaát 100 bar.
Sau khi söõa chöõa vaø thay theá caùc chi tieát cuûa kim phun thì kieåm tra aùp löïc kim phun vôùi bôm thöû kim phun nhö sau:
Kieåm soaùt vaø hieäu chænh aùp löïc kim phun:
AÁn tay leân caàn bôm thöû ñeå aùp löïc kim phun taêng töø töø ñeán khi nhieân lieäu phun thaät söông ra nôi ñoùt kim.
Ñoïc aùp löïc kim phun chæ treân ñoàng hoà vaø aùp löïc naøy phaûi ñuùng vôùi aùp löïc phun ñaõ ñöôïc qui ñònh.
Trong tröôøng hôïp bò sai thì hieäu chænh laïi baèng caùch cheâm theâm mieáng ñeäm moûng vaø hieäu chænh laïi, tieáp tuïc laøm ñeán khi naøo ñuùng giaù trò qui ñònh.
Kieåm soaùt söï kín ñaùo cuûa kim phun:
Khoùa kín töø töø ñoáng hoà ño.
Taêng töø töø aùp löïc thöû cho ñeán khi ñoàng hoà chæ 1 aùp löïc döôùi aùp löïc phun töø 10-15 kg maø kim khoâng bò nhieãu gioït laø ñaït.
Kieåm tra chaát löôïng phun cuûa kim:
Khoùa kín ñoàng hoà ño, aán maïnh vaø nhanh leân caàn bôm thöû. Kim phun phaûi thaât söông, ñeàu vaø ñoái xöùng.
Vôùi kim coù chuoâi thì phaûi coù tieáng “ec ec” laø ñaït .
Vôùi kim coù nhieàu loã thì laáy moät tôø giaáy höùng chuùm tia phun ra vaø quan saùt coi goùc phun coù ñeàu hay khoâng.
Söûa chöõa bôm cung caáp nhieân lieäu
Söûa chöõa bôm cung caáp nhieân lieäu tieán haønh nhö sau : Neáu píttoâng bò moøn thì phaûi thay môùi, caùc van bò moøn thì raø laïi, con ñoäi vaø thaân con ñoäi bò moøn thì thay môùi, caùc loø so maát tính chaát ñaøn hoài thì loaïi boû.
ÔÛ bôm cung caáp nhieân lieäu trong quaù trình söû duïng, khe hôû raêng vaø khe hôû ñaàu raêng cuûa caùc baùnh raêng taêng leân thì coù theå haøn aép sau ñoù gia coâng cô ñeán kích thöôùc quy ñònh. Khe hôû maët ñaàu raêng taêng leân thöôøng do moøn voû vaø maët bích. Voû bôm khi bò moøn thì maøi ñeán khe hôû quy ñònh (cho pheùp giuõa maøi raø raêng, moøn baïc thì thay môùi. Ñeå baûo ñaûm ñoä ñoàng taâm cuûa loã, khi eùp baïc ta ñoa loã cuøng vôùi voû noái vôùi maët bích cuûa bôm baèng buloâng hay gaù laép ñaëc bieät. Khi bôm bò chaûy nhieân lieäu caàn laép phôùt môùi coù kích thöôùc quy ñònh, caùc phôùt ñoù phaûi ngaâm toát trong daàu vôùi graphít (phaán chì).
Sau khi söûa chöõa bôm phaûi chaïy raø trôn theo toác ñoä quay quy ñònh trong 10 phuùt. Khi chaïy raø khoâng coù tieáng goõ vaø caùc chi tieát khoâng bò noùng leân, khoâng roø ræ nhieân lieäu vaø khoâng khí.
Söõa chöõa truïc cam bôm vaø caùc chi tieát phuï khaùc:
Truïc cam cuûa bôm cao aùp cuõng gioáng nhö truïc cam cuûa ñoäng cô, hö hoûng chuû yeáu cuûa truïc cam laø bò uoán, xoaén, hao moøn coå truïc cam, raõnh then, ren. Neáu moät truïc cam ñöôïc boâi trôn toát thì qua hai ba laàn söõa chöõa lôùn môùi maøi laïi truïc cam. Truïc cam laø chi tieát quan troïng ñöôïc daäp baèng theùp hôïp kim thaønh phaàn cacbon thaáp nhö theùp 15X, 15MH… hoaëc theùp thaønh phaàn cacbon trung bình nhö theùp 40 hay 45. Beà maët coå truïc vaø cuûa cam ñöôïc thaám than vaø toâi cöùng vôùi lôùp thaám than laø 0,7-2 mm. Ñoä cöùng beà maët HRC laø 54 – 62, caùc beà maët khaùc thì thaáp hôn HRC laø 30 – 40.
Cam thöôøng bò moøn chieàu cao vaø hình daïng beân ngoaøi. Noùi chung chieàu cao cuûa cam bò giaûm khoâng ñöôïc quaù 0,5-0,8 mm, vöôït quaù trò soá ñoù thì phaûi maøi laùng treân maùy tieän chuyeân duøng ( hoaëc maùy maøi truïc cam ). Tröôøng hôïp bò moøn quaù nhieàu ( chieàu daøy lôùp thaám cabon nhoû hôn 0,6mm ) thì phaûi maï croâm laïi ñoàng thôøi phaûi maøi boùng laïi, khi caàn thieát phaûi thay truïc cam môùi .
Truïc cam bò cong, khi ñoä cong lôùn nhaát so vôùi toaøn boä chieàu daøi vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp thì phaûi tieán haønh eùp nguoäi ñeå eùp laïi .
Tröôøng hôïp khe hôû theo höôùng kính giöõa oå ñôõ truïc cam vaø coå truïc vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp thì phaûi thay oå ñôõ môùi.
Truïc cam bò uoán do cheá taïo hoaëc laép raùp khoâng chính xaùc. Kieåm tra xaùc ñònh ñoä cong nhôø ñoàng hoà so vaø giaù chöû V hoaëc choáng taâm. Ñoä ñaûo cho pheùp cuûa coå giöõa ñoái vôùi coå ngoaøi cuøng £ 0,05. Ñoä ñaûo cuûa coå truïc taïi vò trí laép baùnh raêng £ 0,03. Khi truïc bò uoán coù theå naén nguoäi döôùi maùy eùp.
Ngoaøi ra coøn moät soá chi tieát khaùc nhö con ñoäi, moùng chaän ti bôm, loø xo, raccord…Nhöõng chi tieát ñoù ít khi bò hö neân chæ caàn röõa saïch vaø baûo döôõng toát laø coù theå söû duïng laâu daøi .
Kieåm tra ñieàu chænh heä thoáng cung caáp nhieân lieäu
1. Xaû khoâng khí trong heä thoáng nhieân lieäu
- Khi xaû khoâng khí trong ñöôøng daàu aùp löïc thaáp caàn thaùo caùc ñinh oác xaû khí ôû ñaàu loïc daàu vaø bôm cao aùp, sau ñoù taéc tay gaït cuûa bôm tay cho ñeán khi daàu chaûy ra ôû choã caùc ñinh oác xaû khi maø khoâng coù boït khí nöõa thì vaën chaët caùc ñinh oác laïi.
- Khi xaû khoâng khí ôû ñöôøng daàu cao aùp thì nôùi loûng daàu noái cuûa oáng daàu cao aùp, thaùo naép beân cuûa bôm phun daàu, quay bittoâng bôm cao aùp ñeå noù bôm daàu (thanh raêng naúm ôû vò trí caáp daàu lôùn nhaát), cho ñeán khi daàu chaûy ra ôû oáng daàu maø khoâng coù boït khí nöõa thì vaën chaët ñaàu noái oáng daàu laïi. Ngoaøi ra coøn phaûi xaû daàu ôû baàu loïc tinh.
2. Kieåm tra bôm cung caáp nhieân lieäu.
Khi laép bôm khoâng chính xaùc hoaëc caùc chi tieát chuû yeáu bò moøn quaù nhieàu (ñaëc bieät laø con ñoäi vaø thaân bôm), van moät chieàu vaø heä van tieáp xuùc khoâng khít, caùc loø xo bò yeáu v.v… ñeàu coù hieän töôïng roø hôi, roø daàuvaø vieäc cung caáp daàu seõ bò ngaét. Muoán aùp löïc daàu vaø löôïng ñaàu bôm leân ít hôn quy ñònh thì phaûi thaùp rôøi ra ñeå kieåm tra söûa chöõa, raø laïi van moät chieàu vaø beä van. Khi thay chi tieát môùi cuõng phaûi raø laïi caùc maët tieáp xuùc.
CAÂN CHÆNH BÔM CAO AÙP TREÂN BAØN KIEÅM CHUAÅN
- Kieåm tra vaø ñieàu chænh thôøi gian cung caáp daàu :
Neáu thôøi gian cung caáp daàu khoâng chính xaùc, seõ laøm cho maùy ñiezen laøm vieäc naëng neà, taêng toác vaø vaän haønh khoâng oån ñònh, khôûi ñoäng khoù khaên, coâng suaát giaûm xuoáng, tieâu hao nhieàu daàuv.v… khi kieåm tra vaø ñieàu chænh coù theå tieán haønh theo baêng thöû chuyeân duøng.
Neáu khoâng coù baêng thöû thì coù theå kieåm tra bittoâng vaø beä van thoaùt cao aùp phaûi laø 0,4-1,0mm vì theá ño tröïc tieáp beân trong chi tieát, neân chæ ño giaùn tieáp ôû beân ngoaøi, phöông phaùp ño nhö sau :
Treân cô sôû ñieàu chænh thôøi gian cung caáp daàu, duøng tuoácnôvít eùp loø xo laøm cho pitoâng di ñoäng leân xuoáng, ñeå khöû aùp löïc taùc duïng vaøo pitoâng, sau ñoù duøng caên, laù daøy 0,4-1,1mm nheùt vaøo giöõa ñinh vít vaø ñieàu chænh vaø ñaàu döôùi cuûa bittoâng, neáu khoâng phuø hôïp quy ñònh, thì coù theå nôùi vaø vaën ñinh vaø ñieàu chænh cho chính xaùc.
VII. Phaân tích nhöõng hö hoûng cuûa heä thoáng cung caáp nhieân lieäu :
1. Ñoäng cô khoâng khôûi ñoäng :
Khoâng coù nhieân lieäu vaøo xilanh :
do khoâng coù nhieân lieäu trong thuøng khoùa nhieân lieäu ñoùng.
caùc bình loïc nhieân lieäu bò baån.
khoâng khí loït vaøo heä thoáng caùc xupaùp cuûa bôm caùc cung caáp daàu khoâng khí van thoaùt cao aùp bò baån.
bò keït van thoaùt cao aùp hoaëc pitoâng bôm cao aùp.
keït tay bôm cao aùp sai leäch khi ñieàu chænh bôm cao aùp.
Nhieân lieäu phun keùm :
do kim phun ñoùng muoäi than.
keït kim phun.
buïi baån rôi vaøo oå kim phun.
Gaõy loø xo voøi phun.
khi phun ñoùng khoâng kín van ñieàu aùp (roø ræ nhieân lieäu).
sai leäch khi ñieàu chænh aùp suaát baét ñaàu phun cuûa bôm khieàn löôïng nhieân lieäu phun khoâng ñeàu.
trong oáng daãn nhieân lieäu coù khoâng khí, nhieân lieäu roø ræ oáng daãn hoaëc choã noái.
Duøng nhieân lieäu khoâng ñuùng loaïi, chaát löôïng nhieân lieäu keùm, trong nhieân lieäu coù nöôùc.
Nhieân lieäu vaøo xilanh sôùm hay muoän quaù :
do ñaët bôm leân ñoäng cô khoâng ñuùng.
Nhieân lieäu vaø aùp suaát khoâng khí cuoái kyø neùn khoâng ñuû.
Do caùc xupaùp ñoäng cô bò treo, hoaëc khoâng kín, loø xo xupaùp ñoäng cô bò gaõy hoaëc yeáu.
voøng gaêng pitoâng bò yeáu hoaëc gaõy, voøng gaêng hoaëc xilanh bò moøn.
beà maët xilanh bò khoâ (khoâng coù daàu boâi trôn), ñeäm naép xi lanh bò raùch naùt.
bình loïc khoâng khí baån.
kim phun sieát khoâng chaët, ñoäng cô quaù laïnh (vaøo muøa laïnh), toác ñoä quay cuûa truïc khuyûu khoâng ñuû (daàu ñaëc).v.v…
2. Coâng suaát cuûa ñoäng cô khoâng ñuû :
Nhieân lieäu vaø xilanh khoâng ñuû :
do ít nhieân lieäu trong thuøng.
bình loïc nhieân lieäu baån.
trong heä thoáng coù khoâng khí.
bôm cung caáp nhieân lieäu bò baån hoaëc ñöôøng oáng bò cong hay bieán daïng laøm nhieân lieäu khoâng löu thoâng ñöôïc.
buïi baån loït vaøo van thoaùt cao aùp, van thoaùt cao aùp bò keït.
gaõy loø xo, ñieàu chænh bôm cao aùp bò sai leäch, vaønh traêng treân pitoâng bò loûng.
cung caáp nhieân lieäu khoâng ñeàu vaøo caùc xilanh …
Nhieân lieäu phun vaøo xilanh sôùm khay muoän : do ñaët bôm cao aùp leân ñoäng cô sai
Nhieân lieäu phun keùm :
do oå kim phun ñoùng muoäi than.
gaõy loø xo kim phun.
oå kim phun roø ræ nhieân lieäu, aùp suaát baét ñaåu phun thaáp.
Duøng loaïi nhieân lieäu khoâng ñuùng, chaát löôïng nhieân lieäu xaáu, nhieân lieäu khoâng coù nöôùc.
Thôøi gian phun nhieân lieäu khoâng bình thöôøng :
do ñieàu chænh sai leäch bôm cao aùp.
truïc cam bôm bò moøn.v.v…
Löïc caûn treân ñöôøng huùt taêng leân vaø coù ñoái ñaùp treân ñöôøng xaû :
do loïc khoâng khí baån, oáng giaûm thanh vaø oáng xaû bò baån hoaëc hoûng, oáng daãn baånv.v….
Ñoäng cô noùng quaù : do keùt laøm maùt (phía ngoaøi) baån, nöôùc khoâng ñuû trong heä thoáng laøm maùt, ñai truyeàn quaït gioù quaù chuøng, trong heä thoáng laøm maùt coù caáu caën, bôm nöôùc hoûng, nhieân lieäu phun vaøo buoàng ñoát quaù sôùm v.v….
Toác ñoä quay cuûa truïc khuyûu ñoäng cô döôùi möùc bình thöôøng : do ñieàu chænh boä ñieàu toác sai leäch, ñoäng cô quaù taûi v.v…
Khoâng khí töø xilanh ôû kyø neùn vaø saûn phaåm chaùy ôû haønh trình sinh coâng bò loït ra nhieàu :
do khe hôû xupaùp ñoäng cô khoâng ñuùng, caùc xupaùp bò treo, moøn hoaëc chaùy, moøn hoaëc gaõy loø xo xupaùp, voøng gaêng bittoâng bò keït, heä thoáng boâi trôn bò hoûng hoùc v.v….
Ñoäng cô laép khoâng ñuùng : do phaân phoái hôi bò sai leäch, ñoä neùn khoâng ñuû; chieàu daøy cuûa ñeäm naép xilanh khoâng ñuùng, khe hôû goái ñôõ truïc khuyûu lôùn.
3. Ñoäng cô laøm vieäc khoâng oån ñònh
Coù tieáng noå loáp boáp :
do caùc bình loïc nhieân lieäu baån.
coù khoâng khí trong heä thoáng.
pitoâng bôm cao aùp hoaëc van thoaùt cao aùp bò treo, loø xo van thoaùt cao aùp hoaëc pitoâng bôm cao aùp vaø loø xo kim phun bò gaõy, kim phun bò treo.
xupaùp ñoäng cô bò treo.
nhieân lieäu roø ræ ôû caùc choã noái cuûa oáng cao aùp.
loã trong naép thuøng nhieân lieäu bò baån v.v….
Ñoäng cô chaïy vôùi toác ñoä khaù cao roài laïi giaûm ñoät ngoät khi thay ñoåi taûi troïng:
do tay bôm cao aùp vaø pitoâng bôm cao aùp bò keït, khôùp noái truïc boä ñieàu toác bò keït, v.v…
Ñoäng cô bò “Vöôït toác” :
do möùc daàu trong boä ñieàu toác khaù cao, keït khôùp noái truïc boä ñieàu toác.
tay tröôùc bôm cao aùp vaø bittoâng bôm cao aùp bò keït.
möùc daàu ôû ñaùy bình loïc khoâng khí quaù cao.v.v…
4. Ñoäng cô xaû khoùi ñen hoaëc khoùi xaùm (nhieân lieäu chaùy khoâng hoaøn toaøn)
Khoâng ñuû khoâng khí : do coù ñoái aùp treân ñöôøng khí xaû, oáng daãn baån, khe hôû nhieät xupaùp ñoäng cô sai leäch.
Thöøa nhieân lieäu : do cung caáp nhieân lieäu khoâng ñeàu vaøo caùc xilanh, nhieân lieäu phun vaøo muoän; ñoäng cô bò quaù taûi ñieàu chænh bôm cao aùp sai leäch. v.v…
Chaát löôïng phun nhieân lieäu keùm : do kim phun keùm, aùp suaát phun nhieân lieäu thaáp, gaõy loø xo kim phun, keùt kim phun, oå kim phun ñoùng muoäi than vaø bò roø ræ nhieân lieäu, duøng nhieân lieäu khoâng ñuùng loaïi, chaát löôïng keùm,
Tình traïng kyõ thuaät keùm ñoäng cô keùm : do moøn nhoùm pitoâng xilanh, aùp suaát neùn thaáp, xupaùp ñoäng cô hoaëc ôû ñaët keùm.
5. Ñoäng cô xaû khoùi xanh
do coù daàu nhôøn loït vaøo buoàng ñoát, voøng gaêng bò moøn, gaõy hoaëc keït, voøng gaêng daàu laép khoâng ñuùng, xi lanh pitoâng hoaëc voøng gaêng daàu bò keïp, thöøa daàu nhôøn trong caùcte ñoäng cô, thöøa daàu ôû ñaùy bình loïc khoâng khí, ñoäng cô laøm vieäc khoâng chaïy taûi quaù laâu v.v….
6. Xaû khoùi traéng, coù tieáng noå trong bình xilanh :
do kim phun keùm, coù nöôùc trong nhieân lieäu.
aùp suaát neùn trong xilanh thaáp (ñoä kín keùm)v.v…
nhôùt bò ñoát chaùy.
goùc phun sôùm quaù lôùn.
7. Ñoäng cô laøm vieäc coù tieán goõ :
Phaùt sinh trong buoàng ñoát nhieân lieäu hoaëc daàu nhôøn boác chaùy sôùm, taïo neân aùp suaát taêng cao ñoät ngoät trong xilanh.
Nguyeân nhaân chuû yeáu coù theå do : kim phun kim phun chaùy nhieân lieäu; ñaët bôm cao aùp vaøo goác phun sôùm treân ñoäng cô khoâng ñuùng (phun nhieân lieäu sôùm); daàu nhôøn loït vaøo buoàng ñoát; voøng gaêng bittoâng bò boù hoaëc quaù moøn; daàu töø bình loïc khoâng khí bò huùt vaøo cuøng vôùi khoâng khí v.v…. Neáu khi maùy chaïy coù tieáng goõ raát roõ thì chuû yeáu laø do goác phun daàu sôùm hôi lôùn, coù tieáng goõ naøy phaùt ra moät caùch ñeàu ñaën khi maùy chaïy vôùi toác thaáp, khi taêng ga thì caøng roõ raøng nhöng ôû toác ñoä cao thì caøng maát haún.
www.oto-hui.com
Heä thoáng nhieân lieäu cuûa ñoäng cô diesel coù nhöõng nhieäm vuï sau :
Chöùa nhieän lieäu döï tröõ, ñaûm baûo cho ñoäng cô hoaït ñoäng lieän tuïc trong moät khoaûng thôøi gian qui ñònh.
Loïc saïch nöôùc vaø taïp chaát cô hoïc trong nhieân lieäu.
Cung caáp löôïng nhieân lieäu caàn thieát cho moãi chu trình öùng vôùi cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô.
Cung caáp nhieân lieäu ñoàng ñeàu vaøo caùc xi lanh theo trình töï laøm vieäc qui ñònh cuûa ñoäng cô.
Cung caáp nhieân lieäu vaøo xi lanh ñoäng cô ñuùng luùc theo moät qui luaät ñaõ ñònh.
Hieän nay goùc phun sôùm cuûa caùc loaïi ñoäng cô vaøo khoaûng 100 – 300 goùc quay cuûa truïc khuyûu tröôùc ñieåm cheát treân, thôøi gian cung caáp nhieân lieäu keùo daøi khoaûng 200 – 450 goùc quay truïc khuyûu ( töùc khoaûng 0,0033 – 0,0075 khi n = 1000 v/p )
Moät heä thoáng nhieân lieäu hoaït ñoäng toát thì phaûi ñöôïc baûo döôõng toát, qua ñaùnh giaù tình traïng sô boä cuûa xe nhö ñaõ neâu treân thì thaáy ñöïôc raèng chaát löôïng heä thoáng nhieân lieäu cuûa xe cuõng ñaõ giaûm suùt, thoâng thöôøng khi ñaïi tu ñoäng cô luoân keøm theo phaûi laøm caû heä thoáng nhieân lieäu. Vaø vieäc kieåm tra vaø söõa chöõa heä thoáng nhieân lieäu caàn thöïc hieän caùc böôùc sau :
Kieåm tra bôm tieáp vaän vaø thay baàu loïc môùi.
Kieåm tra ñöôøng oáng nhieân lieäu.
Kieåm tra bôm cao aùp.
Kieåm tra kim phun.
Ñoái vôùi bôm cao aùp, bôm tieáp vaän, kim phun thì qui trinh kieåm tra nhö sau:
Vôùi bôm cao aùp khi nhaän vaøo söõa chöõa, ñaàu tieân kieåm tra sô boä beân ngoaøi voû bôm xem coù bò nöùt hay khoâng, vaø caùc chi tieát beân ngoaøi coøn ñaày ñuû hay khoâng. Tieáp theo thaùo raccord cuûa xilanh bôm soá moät ra va laáy van ñieàu aùp ( laép beâ) kieåm tra. Neáu thaáy treân phaàn coân cuûa van coù veát xöôùc thì phaûi tieán haønh thaùo raõ toaøn boä bôm cao aùp ñeå xem ti bôm caàn maï laïi hay thay môùi. Vì thoâng thöôøng neáu van cao aùp ñaõ bò moøn xöôùc thì ti bôm cuõng seõ moøn theo.
Vôùi bôm tieáp vaän, thoâng thöôøng hieän nay taát caû caùc loaïi bôm cao aùp ñeàu söû duïng bôm tieáp vaän kieåu pitong, do ñoù khi kieåm tra bôm tieáp vaän coù hoaït ñoäng toát hay khoâng, coù bôm daàu nhôøn ñöôïc khoâng baèng caùch kieåm tra pitong bôm coi coù bò moøn hay khoâng, loø xo ñuû löïc hay khoâng.
Vôùi kim phun thì kieåm tra aùp löïc laøm vieäc coù ñuû hay khoâng, vaø ñoùt kim vaø kim coù bò moøn hay chöa, coù bò keït dính hay khoâng. Thöû aùp löïc cuûa kim phun treân maùy thöû chuyeân duøng, neáu khoâng ñuû thì cheâm theâm long ñeành. Coøn neáu ñoùt kim vaø kim moøn quaù giôùi haïn cho pheùp thì thay môùi.
SÖÕA CHÖÕA, THAY THEÁ VAØ PHUÏC HOÀI CAÙC CHI TIEÁT CUÛA HEÄ THOÁNG NHIEÂN LIEÄU.
I. Caùc hö hoûng cuûa heä thoáng cung caáp nhieân lieäu :
Caùc bieåu hieän veà hö hoûng lôùn coù tính chaát toång hôïp cuûa toaøn boä heä thoáng cung caáp nhieân lieäu ñoäng cô ñiezen khi laøm vieäc laø :
- Ñoäng cô khoâng khôûi ñoäng ñöôïc.
- Khi laøm vieäc coù nhieàu khoùi ñen vaø tieáng goõ khoâng bình thöôøng.
- Coâng suaát ñoäng cô giaûm suùt.
- Quaù trình laøm vieäc khoâng oån ñònh, ñoäng cô bò roác.
Ñoái vôùi töøng chi tieát trong bôm cao aùp thì nhöõng hö hoûng chuû yeáu thöôøng gaëp laø
Caëp pitoâng vaø xilanh bôm cao aùp bò moøn, ræ laøm aùp löïc phun bò giaûm, coâng suaát ñoäng cô giaûm.
Pitong bò keït dính trong xi lanh do laép raùp khoâng ñuùng kó thuaät, hoaëc do caàn ñaåy hay caàn laéc bò moøn.
Loõi kim phun bò taét, moøn, ræ do daàu khoâng saïch vaø muoäi than.
Van kim vaø beä van khoâng khít sinh ra hieän töôïng bò roø ræ daàu sau khi phun.
Baàu loïc daàu, loïc gioù bò taét.
Boä phaän noái tieáp caùc oáng nhieân lieäu bò roø ræ, laøm aùp löïc nhieân lieäu bò haï thaáp.
Ngoaøi nhöõng nguyeân nhaân treân coøn do söû duïng vaø chaêm soùc, baûo quaûn khoâng ñuùng kyõ thuaät ra, ñoä saïch cuûa nhieân lieäu ñiezen cuõng chieám moät vò trí quyeát ñònh ñoái vôùi tình traïng kyõ thuaät vaø ñoä beàn laâu cuûa caùc chi tieát trong heä thoáng naøy. Vì vaäy, caùc yeâu caàu chung veà chaêm soùc vaø söûa chöõa heä thoáng cung caáp nhieân lieäu ñiezen laø :
- Thöôøng xuyeân kieåm tra ñeå kòp thôøi phaùt hieän caùc sai hoûng vaø ñieàu chænh chính xaùc theo caùc quy ñònh kyõ thuaät.
- Thöïc hieän ñaày ñuû vaø nghieâm tuùc caùc quy trình söû duïng vaø chaêm soùc ñoái vôùi heä thoáng naøy.
- Phuïc hoài toát caùc chi tieát cuõ ñeå khaéc phuïc caùc khoù khaên veà cheá taïo vaø cung caáp phuï tuøng.
- Baûo ñaûm nhieân lieäu saïch.
II. Röûa vaø kieåm tra chi tieát
Trình töï thaùo bôm cao aùp:
Ñaàu tieân thaùo naép chuïp boä ñieàu toác ñeå laáy boä ñieàu toác ra ngoaøi.
Thaùo caùc raccord ñeå laáy racccord, van ñieàu aùp vaø loø xo van.
Thaùo naép cöûa soå caân bôm phía beân hoâng cuûa bôm ra ngoaøi.
Laät ngöôïc bôm ñeå thaùo naép chuïp döôùi.
Thaùo naép ñôõ truïc cam ra ngoaøi.
Söû duïng duïng cuï chuyeân duïng ñeå cheâm con ñoäi vaø laáy truïc cam ra.
Cuoái cuøng laáy con ñoäi, xi lanh, ti bôm ra.
Tröôùc khi söûa chöõa bôm cao aùp phaûi röûa saïch beân ngoaøi ,sau ñoù thaùo ra töøng cuïm theo moät quaù trình coâng ngheä nhaát ñònh. Caùc cuïm naøo maø xem xeùt beân ngoaøi khoâng theå xaùc ñònh ñöôïc hö hoûng thì ñöa leân baêng thöû ñeå kieåm tra. Neáu laøm vieäc bình thöôøng thì khoâng caàn thaùo rôøi caùc chi tieát, maø chæ caàn ñieàu chænh laïi caùc cô caáu rieâng bieät. Khi röûa caùc cuïm phaûi röûa ñoàng bo , ñeå khoâng laøm maát caù tính cuûa caùc cuïm vaø caùc chi tieát, tröôùc tieân röûa trong maùy röûa coù 3 – 5% dung dòch xuùt aên da ñun noùng leân 70 – 90%, sau ñoù röûa trong nöôùc noùng vaø saáy khoâ.
Coù theå röûa caùc chi tieát baèng daàu löûa hay daàu maduùt vaø duøng choåi loâng vaø choåi sôn. Khi röûa caùc chi tieát nhoû khoâng chính xaùc thì ñaët vaøo gioû theùp hay löôùi theùp.
Caùc chi tieát chính xaùc ( xi lanh vaø pitoâng bôm cao aùp, mieäng phun vaø kim phun , van vaø ñeá van ) phaûi röûa trong khay rieâng. Caùc boä ñoäi chính xaùc phaûi röûa theo thöù töï quy ñònh, chæ thaùo rôøi theo töøng caëp, khoâng ñöôïc thaùo laãn loän vaø röûa chung vôùi caùc chi tieát khaùc. Khi röûa caàn ñaëc bieät chuù yù röûa caùc raõnh beân, maët caét, caùc loã cuûa pitoâng bôm cao aùp vaø caùc raõnh beân trong cuûa mieäng phun vaø kim phun. Sau khi röûa caùc chi tieát chính xaùc baèng daàu löûa hay daàu xaêng saïch caàn phaûi röûa trong daàu maduùt saïch.
Khi röûa ñai oác, mieäng kim phun caàn phaûi taåy muoäi than baèng keïp goå hay choåi. Ñeå taåy muoäi than ñöôïc toát caàn ngaâm chi tieát vaøo hay daàu nhôøn ñun noùng moät thôøi gian. Caùc raõnh beân trong cuûa chi tieát caàn ñaùnh saïch baån baèng moùc vaø thoåi baèng khí neùn.
Sau khi röûa xong caàn lau chuøi gieõ saïch, kieåm tra ñeå phaân loaïi chi tieát naøo tieáp tuïc duøng laïi, chi tieát naøo caàn söûa chöõa hay loaïi boû.
III. Söûa chöõa caùc boä phaän :
1. Söûa chöõa caëp pitoâng xilanh bôm cao aùp .
Nhieäm vuï cuûa caëp pitoâng xilanh bôm cao aùp laø cung caáp cho kim phun moät löôïng nhieân lieäu xaùc ñònh, öùng vôùi caùc cheá ñoä taûi troïng cuûa ñoäng cô vôùi moät aùp suaát cao (125 – 175kG/cm2 ) vaøo nhöõng thôøi ñieåm chính xaùc.
Vì vaäy yeâu caàu veà cheá taïo, laép gheùp raát cao : ñoä nhaün beà maët laø Ñ11 - Ñ12 khe khe hôû laép gheùp khoâng quaù 0,001 – 0,0025mm, ñoä cöùng beà maët cao hôn 60 – 65HRC, vaät lieäu cheát taïo phaûi laø vaät lieäu choáng moøn toát vaø thöôøng söû duïng theùp hôïp kim laøm oå bi hoaëc laøm duïng cuï caét goït.
Khaùc vôùi caùc chi tieát khaùc, pitoâng xi lanh bôm cap aùp hao moøn khoâng ñeàu moät caùch traàm troïng. Löôïng hao moøn nhoû khoù quan saùt. Ñaëc bieät hao moøn cuûa pitoâng xi lanh nhö hình.
Pitoâng bò moøn nhieàu nhaát laø ôû phaàn ñaàu vuøng ñoái dieän vôùi loã naïp vaø vuøng maët nghieâng ñoái vôùi dieän vôùi loã thoaùt. Veát söôùt coù theå daøi ñeán 2/3 chieàu daøi ñaàu pitoâng. Söï phaân boá ñoä hao moøn ôû vuøng naøy khoâng theo moät quy luaät nhaát ñònh ñoái vôùi 1 pitoâng .
Caïnh nghieâng bò moøn bieán caïnh saéc thaønh troøn. Xi lanh bò moøn bieán caïnh saéc thaønh troøn. Xi lanh bò moøn nhieàu nhaát laø ôû loã naïp vaø loã thoaùt : ôû loã naïp phaàn treân bò caøo söôùt nhieàu hôn phaàn döôùi. Veát moøn daøi nhaát doïc theo ñöôøng taâm loã, ôû loã thoaùt, veát moøn dòch veà phía traùi cuûa meùp loã.
Nguyeân nhaân cuûa caùc hao moøn treân laø do söï caøo söôùt, va chaïm cuûa buïi cô hoïc trong nhieân lieäu. Nhöõng haït buïi raén naøy trong quaù trình laøm vieäc coù moät ñoäng naêng lôùn vaø bò cheøn eùp neân möùc ñoä caøo moøn vaø hình daùng cuûa vuøng caøo moøn phuï thuoäc vaøo toác ñoä haït buïi, vaøo tính chaát taäp trung vaø phöông höôùng di chuyeån cuûa chuùng .
AÛnh höôûng cuûa nhöõng hao moøn naøy laø laøm chaäm thôøi ñieåm phun, laøm taêng söï roø ræ nhieân lieäu, laøm giaûm löôïng nhieân lieäu ñöôïc cung caáp.
Maët khaùc tình traïng hao moøn khoâng ñeàu giöõ caùc caëp ti bôm, neân laøm löôïng nhieân lieäu cung caáp khoâng ñeàu cho ñoäng cô, nhaát laø trong tröôøng hôïp ñoäng cô laøm vieäc vôùi toác ñoä thaáp.
b. Phöông phaùp söûa chöõa caëp pitoâng xilanh bôm cao aùp :
Coù ba phöông phaùp söû chöõa caëp pitoâng xi lanh bôm cao aùp :
- Neáu bò moøn nheï thì coù theå choïn laëp theo caëp ñeå duøng laïi .
- Neáu bò moøn naëng thò maï croâm sau ñoù maøi theo ñuùng kích thöôùc yeâu caàu roài choïn laép cho thích hôïp.
- Thay laïi caû caëp pitoâng xilanh.
Sau khi choïn laép vaø maï croâm noùi chung caàn phaûi raø laïi treân baøn maùp. Khi choïn laép neáu pitoâng cho vaøo hôi chaët ôû khoaûng 1/3 – ¼ chieàu daøi ñaàu cuoái cuûa xi lanh laø ñöôïc sau ñoù raø rieâng pitoâng vaø xi lanh cho ñeán khi naøo pitoâng laép loït hoaøn toaøn vaøo xi lanh, roài raø laïi baèng boät raø ñeå coù ñöôïc khe hôû laép gheùp bình thöôøng giöõa pitoâng vaø xi lanh. Khe hôû ñoù phaûi ño baèng duïng cuï ño, tuy nhieân cuõng coù theå xaùc ñònh theo kinh nghieäm nhö sau :
Ñaàu tieân laâu saïch pitoâng vaø xi lanh, roài boâi moät lôùp daàu maduùt vaøo pitoâng sau ñoù caém pitoâng vaøo xi lanh khoaûng baèng 1/3 chieàu daøi cuûa xilanh vaø ñaët nghieâng 450, neáu pitoâng tuït xuoáng moät caùch deã daøng thì chöùng toû giöõa pitoâng vaø xilanh coù khe hôû thích hôïp.
Trong ba caùch treân coù theå noùi phöông aùn hai laø ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát vì hieän nay vì phöông aùn naøy coù lôïi veà kinh teá maø vaãn ñaûm baûo bôm cao aùp laøm vieäc toát.
Hieän töôïng keït dính ti bôm laø do söû duïng daàu diesel khoâng saïch hoaëc coù laãn nöôùc daãn ñeán hieän töôïng sau :
Keït ti bôm ngay luùc phun -> ñoäng cô vöôït toác khoâng taét maùy.
Keït ti bôm ngay luùc ngöøng -> khieán ñoäng cô luoân taét maùy.
Caùch khaéc phuïc : Söû duïng nhieân lieäu saïch .
2. Söûa chöõa van thoaùt cao aùp ( van trieät hoài ) .
Döôùi taùc duïng cuûa löïc va ñaäp coù chu kyø vaø taùc duïng caùo söôùt maøi moøn cuûa buïi cô hoïc, caùc beà maët laøm vieäc cuûa van thoaùt cao aùp khoâng theå traùnh khoûi nhöõng hao moøn töï nhieân vaø nhöõng hö hoûng vì hieän töôïng moûi treân beà maët .
Hai vò hao moøn coù taùc haïi nghieâm troïng nhaát laø :
Hao moøn maët vaùt hình coân ñaäy kín, caùc veát loõm treân beà maët ñaäy kín coù theå saâu ñeán 0,4 – 0,5mm, ñoä saâu trung bình 0,05mm. Treân ñeá van cuõng hao moøn töông töï . Keát quaû laø laøm giaûm chaát löôïng daäy kín. Keát quûa laø laøm giaûm chaát löôïng ñaäy kín. Vì khoâng ñaäy kín neân luùc pitoâng ñi xuoáng nhieân lieäu treân van seõ tuït xuoáng xi lanh, luùc pitoâng ñi leân ñeå bôm thôøi ñieåm bôm chaäm laïi, vì phaûi caàn moät thôøi gian ñeå laøm ñaày khoaûng troán treân van. Do vaäy löôïng nhieân lieä phun vaøo ñoäng cô giaûm ñi, thaäm chí coù khi khoâng phun ñöôïc nhieàu nhieân lieäu .
Hao moøn vaønh ñai thoaùt taûi thöôøng coù daïng vaønh ñai hình coân. Ñoä saâu veát moøn phía treân thöôøng töø 0,006 – 0,007mm. Phía döôùi moøn saâu hôn, töø 0,002 – 0,015mm.Vaønh ñai thoaùt taûi moøn coù aûnh höôûng lôùn ñeán söï laøm vieäc cuûa heä thoáng.
Ngoaøi ra phaàn ñuoâi daãn höôùng vaø maët trong cuûa loã daãn höôùng cuõng bò moøn. Do hao moøn neân ñoä kín saùt giöõa noù vôùi maët truï ñeá van keùm ñi. Luùc thoâi bôm, van ñi xuoáng, vaønh ñai khoâng laøm ñöôïc nhieäm vuï nhö moät pitoâng giaûm ñoät ngoät aùp suaát treân van. Vì vaäy aùp suaát phía treân vaønh ñai coøn lôùn, khieán cho kim phun tieáp tuïc phun theâm maëc duø thôøi kyø phun ñaõ chaám döùt, hieän töôïng naøy goïi laø phun rôùt . Ñieàu naøy raát tai haïi khoâng nhöõng laøm taêng chi phí nhieân lieäu maø coøn taïo ra muoäi than trong buoàng ñoát.
b. Söûa chöõa van thoaùt cao aùp :
Söûa chöõa van thoaùt cao aùp chuû yeáu laø beà maët ñaäy kín, vaønh ñai thoaùt taûi vaø maët daån höôùng. Phöông phaùp söûa chöõa cuõng nhö söûa chöõa caëp pitoâng xilanh bôm cao aùp .
Ñeå taän duïng khaû naêng laøm vieäc cuûa van thoaùt cao aùp, trong tröôøng hôïp caàn thieát ta coù theå maøi raø ñeå khoâi phuïc ñoä kín cuûa van vaø ñeá van. Trong tröôøng hôïp naøy thì baét buoät phaûi thay môùi, caùch phuïc hoài chæ baét buoäc khi van ñoù laø loaïi khoâng theå thay theá.
3. Söûa chöõa kim phun
Kim phun thöøông ñöôïc ñaët beân söôøn hay treân naép xi lanh ñoäng cô. Coâng duïng chính cuûa kim phun laø phun tôi vaø phaân boá ñeàu theå tích nhieân lieäu vaøo theå tích buoàng ñoát cuûa ñoäng cô. Kim phun laøm vieäc trong ñieàu kieän chòu aùp suaát lôùn vaø thay ñoåi ñoät ngoät. Ñaàu kim phun raát beù, ñoøi hoûi laép gheùp chính xaùc nhöng laïi thöôøng xuyeân laøm vieäc ôû nhieät ñoä cao. Vì vaäy kim phun laø moät chi tieát deã hö hoûng nhaát trong heä thoáng nhieân lieäu.
Coù hai loaïi kim phun :
Kim phun coù chuoâi loaïi DN : Loaïi kim phun naøy ñöôïc aùp duïng treân caùc ñoäng cô phun daàu giaùn tieáp coù phoøng ñoát tröôùc. AÙp löïc thöû kim laø 100 - 150 kg/cm2. Ñaùy kim coù khoeùt 1 loã ôû giöõa maø ñöôøng kính töø 1 -3 mm, chuoâi cuûa kim coù ñöôøng kính nhoû hôn loã cuûa ñoùt kim.Voùc daùng cuûa kim coù theå cho ta thaáy goùc phun cuûa nhieân lieäu, chuoâi cuûa kim coù theå laø hình truï hay hình noùn.
Kim coù chuoâi
Kim phun coù nhieàu loã loaïi DL : loaïi kim phun naøy aùp duïng treân caùc ñoäng cô phun daàu tröïc tieáp. Nhieäm vuï cuûa noù laø phun vaø chi ñeàu nhieân lieäu. Ñoùt kim khoeùt 1 hay nhieàu loã. Ñöôøng kính cuûa loã vaø caùch saép xeáp höôùng loã coù theå thay ñoåi tuyø theo hình daïng buoàng ñoát vaø löu löôïng.
Kim phun coù caùc hao moøn vaø hö hoûng sau :
-Khe hôû laép gheùp giöõa loã kim phun vaø choát kim phun taêng leân .
-Ñoä kín saùt giöõa maët hình choùp ñaäy kín taêng leân.
-Maët hình choùp cuûa choát kim phun bò moon.
-Khe hôû tieáp xuùc cuûa thaân kim phun bò moøn roäng ra.
-Loø xo cuûa kim phun bò gaõy do trong daàu coù nöôùc.
-Keït dính kim vôùi ñoùt kim.
-Beå ñaàu beùc do sai soùt veà kyõ thuaät.
-Loã kim phun bò ngheõn do muoäi than.
-Kim maát aùp löïc phun.
Nguyeân nhaân cuûa nhöõng hao moøn naøy laø do quaù trình va ñaäp caùc beà maët tieáp xuùc vaø nhöõng haït buïi cô hoïc bò cheøn eùp giöõa caùc beà maët ñoù, caùc haït buïi naøy vaän chuyeån vôùi ñoäng naêng lôùn trong khi phun cuõng gaây ra caøo xöôùc hao moøn. Ngoaøi ra coøn do taùc duïng aên moøn cuûa nhieân lieäu vaø muoäi than trong quaù trình chaùy. Nhöõng hao moøn naøy laøm taêng ñoä roø ræ nhieân lieäu cuûa boä phaän phun, laøm chaäm quaù trình taêng aùp suaát, laøm giaûm aùp suaát phun vaø löôïng nhieân lieäu vaø löôïng nhieân lieäu phun, do ñoù maø chaát löôïng phun cuõng bò giaûm ñi. Ñoä tôi xöông keùm, hình daùng chuøm tia phun sai leäch, coù hieän töôïng nhoû gioït hoaëc phun thaønh tia lieân tuïc.
Söûa chöõa caùc chi tieát cuûa kim phun :
Phöông phaùp söûa chöõa kim phun cuõng laø choïn laép theo caëp, maï croâm hoaëc thay caû caëp, chuû yeáu laø söûa chöõa kim phun, maët choùp ñaäy kín cuûa ñeá kim vaø boä phaän daãn höôùng, nghóa laø ñem kim maï croâm roài maøi theo kích thöôùc môùi, sau ñoù ñem raø.
Ñoä kín saùt cuûa kim vaø ñoùt kim ñöôïc ñaùnh giaù baêng thôøi gian roø ræ nhieân lieäu döôùi moät aùp suaát naøo ñoù, thöôøng tieán haønh baèng caùch laäp kim phun vaøo ñöôøng nhieân lieäu cao aùp, naâng aùp suaát trong kim phun leân 230 – 250kG/cm2 sau khi cho aùp suaát haï xuoáng 200kG/cm2 thì baét ñaàu theo doõi thôøi gian, neáu aùp suaát tieáp tuïc haï xuoáng 180kG/cm2 maø thôøi gian khoâng ít hôn 9 giaây thì coù theå duøng ñöôïc .
Söûa chöõa mieäng phun ( kieåu chuoâi) : Neáu mieäng phun bò moøn nheï, thì coù theå söûa chöõa baèng caùch thu nhoû loã mieäng phu, tröôùc heát ñaët ngöôïc ñeá kim leân baøn maùp vaø nhaém ñuùng taâm cuûa moät caùi ñoät, sau ñoù ñaët moät vieân bi theùp thaät troøn leân mieäng phun, ñöôøng kính vieân bi khoaûng 8 – 10mm, duøng moät buùa naëng 100 – 150gam, giô leân 50 – 70mm roài cho rôi töï do xuoáng, laøm cho mieäng phun bò bieán daïng deûo ñeå thu nhoû ñöôøng kín cuûa noù, sau ñoù laép vaøo kim phun ñeå kieåm tra laïi . Khi caàn thieát phaûi laøm vaøi laàn nhö vaäy, nhöng khoâng neân ñaäp quaù maïnh .
Nhöng ngaøy nay vieäc phuïc hoài kim phun khoâng ñöôïc aùp duïng roäng raõi, do caùc maët haøng luoân coù saên neân deã daøng thay theá. Nhö ñaõ bieát kim phun chæ chuû yeáu bò hö hoûng ôû phaàn ñoùt kim vaø kim, neân ta coù theå deã daøng thay theá maø khoâng caàn phuïc hoài.
Chæ tieâu toång hôïp nhaát ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng voøi phun sau khi söõa chöõa laø ñoä phun tôùi goùc phun, öùng vôùi aùp suaát 100 bar.
Sau khi söõa chöõa vaø thay theá caùc chi tieát cuûa kim phun thì kieåm tra aùp löïc kim phun vôùi bôm thöû kim phun nhö sau:
Kieåm soaùt vaø hieäu chænh aùp löïc kim phun:
AÁn tay leân caàn bôm thöû ñeå aùp löïc kim phun taêng töø töø ñeán khi nhieân lieäu phun thaät söông ra nôi ñoùt kim.
Ñoïc aùp löïc kim phun chæ treân ñoàng hoà vaø aùp löïc naøy phaûi ñuùng vôùi aùp löïc phun ñaõ ñöôïc qui ñònh.
Trong tröôøng hôïp bò sai thì hieäu chænh laïi baèng caùch cheâm theâm mieáng ñeäm moûng vaø hieäu chænh laïi, tieáp tuïc laøm ñeán khi naøo ñuùng giaù trò qui ñònh.
Kieåm soaùt söï kín ñaùo cuûa kim phun:
Khoùa kín töø töø ñoáng hoà ño.
Taêng töø töø aùp löïc thöû cho ñeán khi ñoàng hoà chæ 1 aùp löïc döôùi aùp löïc phun töø 10-15 kg maø kim khoâng bò nhieãu gioït laø ñaït.
Kieåm tra chaát löôïng phun cuûa kim:
Khoùa kín ñoàng hoà ño, aán maïnh vaø nhanh leân caàn bôm thöû. Kim phun phaûi thaât söông, ñeàu vaø ñoái xöùng.
Vôùi kim coù chuoâi thì phaûi coù tieáng “ec ec” laø ñaït .
Vôùi kim coù nhieàu loã thì laáy moät tôø giaáy höùng chuùm tia phun ra vaø quan saùt coi goùc phun coù ñeàu hay khoâng.
Söûa chöõa bôm cung caáp nhieân lieäu
Söûa chöõa bôm cung caáp nhieân lieäu tieán haønh nhö sau : Neáu píttoâng bò moøn thì phaûi thay môùi, caùc van bò moøn thì raø laïi, con ñoäi vaø thaân con ñoäi bò moøn thì thay môùi, caùc loø so maát tính chaát ñaøn hoài thì loaïi boû.
ÔÛ bôm cung caáp nhieân lieäu trong quaù trình söû duïng, khe hôû raêng vaø khe hôû ñaàu raêng cuûa caùc baùnh raêng taêng leân thì coù theå haøn aép sau ñoù gia coâng cô ñeán kích thöôùc quy ñònh. Khe hôû maët ñaàu raêng taêng leân thöôøng do moøn voû vaø maët bích. Voû bôm khi bò moøn thì maøi ñeán khe hôû quy ñònh (cho pheùp giuõa maøi raø raêng, moøn baïc thì thay môùi. Ñeå baûo ñaûm ñoä ñoàng taâm cuûa loã, khi eùp baïc ta ñoa loã cuøng vôùi voû noái vôùi maët bích cuûa bôm baèng buloâng hay gaù laép ñaëc bieät. Khi bôm bò chaûy nhieân lieäu caàn laép phôùt môùi coù kích thöôùc quy ñònh, caùc phôùt ñoù phaûi ngaâm toát trong daàu vôùi graphít (phaán chì).
Sau khi söûa chöõa bôm phaûi chaïy raø trôn theo toác ñoä quay quy ñònh trong 10 phuùt. Khi chaïy raø khoâng coù tieáng goõ vaø caùc chi tieát khoâng bò noùng leân, khoâng roø ræ nhieân lieäu vaø khoâng khí.
Söõa chöõa truïc cam bôm vaø caùc chi tieát phuï khaùc:
Truïc cam cuûa bôm cao aùp cuõng gioáng nhö truïc cam cuûa ñoäng cô, hö hoûng chuû yeáu cuûa truïc cam laø bò uoán, xoaén, hao moøn coå truïc cam, raõnh then, ren. Neáu moät truïc cam ñöôïc boâi trôn toát thì qua hai ba laàn söõa chöõa lôùn môùi maøi laïi truïc cam. Truïc cam laø chi tieát quan troïng ñöôïc daäp baèng theùp hôïp kim thaønh phaàn cacbon thaáp nhö theùp 15X, 15MH… hoaëc theùp thaønh phaàn cacbon trung bình nhö theùp 40 hay 45. Beà maët coå truïc vaø cuûa cam ñöôïc thaám than vaø toâi cöùng vôùi lôùp thaám than laø 0,7-2 mm. Ñoä cöùng beà maët HRC laø 54 – 62, caùc beà maët khaùc thì thaáp hôn HRC laø 30 – 40.
Cam thöôøng bò moøn chieàu cao vaø hình daïng beân ngoaøi. Noùi chung chieàu cao cuûa cam bò giaûm khoâng ñöôïc quaù 0,5-0,8 mm, vöôït quaù trò soá ñoù thì phaûi maøi laùng treân maùy tieän chuyeân duøng ( hoaëc maùy maøi truïc cam ). Tröôøng hôïp bò moøn quaù nhieàu ( chieàu daøy lôùp thaám cabon nhoû hôn 0,6mm ) thì phaûi maï croâm laïi ñoàng thôøi phaûi maøi boùng laïi, khi caàn thieát phaûi thay truïc cam môùi .
Truïc cam bò cong, khi ñoä cong lôùn nhaát so vôùi toaøn boä chieàu daøi vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp thì phaûi tieán haønh eùp nguoäi ñeå eùp laïi .
Tröôøng hôïp khe hôû theo höôùng kính giöõa oå ñôõ truïc cam vaø coå truïc vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp thì phaûi thay oå ñôõ môùi.
Truïc cam bò uoán do cheá taïo hoaëc laép raùp khoâng chính xaùc. Kieåm tra xaùc ñònh ñoä cong nhôø ñoàng hoà so vaø giaù chöû V hoaëc choáng taâm. Ñoä ñaûo cho pheùp cuûa coå giöõa ñoái vôùi coå ngoaøi cuøng £ 0,05. Ñoä ñaûo cuûa coå truïc taïi vò trí laép baùnh raêng £ 0,03. Khi truïc bò uoán coù theå naén nguoäi döôùi maùy eùp.
Ngoaøi ra coøn moät soá chi tieát khaùc nhö con ñoäi, moùng chaän ti bôm, loø xo, raccord…Nhöõng chi tieát ñoù ít khi bò hö neân chæ caàn röõa saïch vaø baûo döôõng toát laø coù theå söû duïng laâu daøi .
Kieåm tra ñieàu chænh heä thoáng cung caáp nhieân lieäu
1. Xaû khoâng khí trong heä thoáng nhieân lieäu
- Khi xaû khoâng khí trong ñöôøng daàu aùp löïc thaáp caàn thaùo caùc ñinh oác xaû khí ôû ñaàu loïc daàu vaø bôm cao aùp, sau ñoù taéc tay gaït cuûa bôm tay cho ñeán khi daàu chaûy ra ôû choã caùc ñinh oác xaû khi maø khoâng coù boït khí nöõa thì vaën chaët caùc ñinh oác laïi.
- Khi xaû khoâng khí ôû ñöôøng daàu cao aùp thì nôùi loûng daàu noái cuûa oáng daàu cao aùp, thaùo naép beân cuûa bôm phun daàu, quay bittoâng bôm cao aùp ñeå noù bôm daàu (thanh raêng naúm ôû vò trí caáp daàu lôùn nhaát), cho ñeán khi daàu chaûy ra ôû oáng daàu maø khoâng coù boït khí nöõa thì vaën chaët ñaàu noái oáng daàu laïi. Ngoaøi ra coøn phaûi xaû daàu ôû baàu loïc tinh.
2. Kieåm tra bôm cung caáp nhieân lieäu.
Khi laép bôm khoâng chính xaùc hoaëc caùc chi tieát chuû yeáu bò moøn quaù nhieàu (ñaëc bieät laø con ñoäi vaø thaân bôm), van moät chieàu vaø heä van tieáp xuùc khoâng khít, caùc loø xo bò yeáu v.v… ñeàu coù hieän töôïng roø hôi, roø daàuvaø vieäc cung caáp daàu seõ bò ngaét. Muoán aùp löïc daàu vaø löôïng ñaàu bôm leân ít hôn quy ñònh thì phaûi thaùp rôøi ra ñeå kieåm tra söûa chöõa, raø laïi van moät chieàu vaø beä van. Khi thay chi tieát môùi cuõng phaûi raø laïi caùc maët tieáp xuùc.
CAÂN CHÆNH BÔM CAO AÙP TREÂN BAØN KIEÅM CHUAÅN
- Kieåm tra vaø ñieàu chænh thôøi gian cung caáp daàu :
Neáu thôøi gian cung caáp daàu khoâng chính xaùc, seõ laøm cho maùy ñiezen laøm vieäc naëng neà, taêng toác vaø vaän haønh khoâng oån ñònh, khôûi ñoäng khoù khaên, coâng suaát giaûm xuoáng, tieâu hao nhieàu daàuv.v… khi kieåm tra vaø ñieàu chænh coù theå tieán haønh theo baêng thöû chuyeân duøng.
Neáu khoâng coù baêng thöû thì coù theå kieåm tra bittoâng vaø beä van thoaùt cao aùp phaûi laø 0,4-1,0mm vì theá ño tröïc tieáp beân trong chi tieát, neân chæ ño giaùn tieáp ôû beân ngoaøi, phöông phaùp ño nhö sau :
Treân cô sôû ñieàu chænh thôøi gian cung caáp daàu, duøng tuoácnôvít eùp loø xo laøm cho pitoâng di ñoäng leân xuoáng, ñeå khöû aùp löïc taùc duïng vaøo pitoâng, sau ñoù duøng caên, laù daøy 0,4-1,1mm nheùt vaøo giöõa ñinh vít vaø ñieàu chænh vaø ñaàu döôùi cuûa bittoâng, neáu khoâng phuø hôïp quy ñònh, thì coù theå nôùi vaø vaën ñinh vaø ñieàu chænh cho chính xaùc.
VII. Phaân tích nhöõng hö hoûng cuûa heä thoáng cung caáp nhieân lieäu :
1. Ñoäng cô khoâng khôûi ñoäng :
Khoâng coù nhieân lieäu vaøo xilanh :
do khoâng coù nhieân lieäu trong thuøng khoùa nhieân lieäu ñoùng.
caùc bình loïc nhieân lieäu bò baån.
khoâng khí loït vaøo heä thoáng caùc xupaùp cuûa bôm caùc cung caáp daàu khoâng khí van thoaùt cao aùp bò baån.
bò keït van thoaùt cao aùp hoaëc pitoâng bôm cao aùp.
keït tay bôm cao aùp sai leäch khi ñieàu chænh bôm cao aùp.
Nhieân lieäu phun keùm :
do kim phun ñoùng muoäi than.
keït kim phun.
buïi baån rôi vaøo oå kim phun.
Gaõy loø xo voøi phun.
khi phun ñoùng khoâng kín van ñieàu aùp (roø ræ nhieân lieäu).
sai leäch khi ñieàu chænh aùp suaát baét ñaàu phun cuûa bôm khieàn löôïng nhieân lieäu phun khoâng ñeàu.
trong oáng daãn nhieân lieäu coù khoâng khí, nhieân lieäu roø ræ oáng daãn hoaëc choã noái.
Duøng nhieân lieäu khoâng ñuùng loaïi, chaát löôïng nhieân lieäu keùm, trong nhieân lieäu coù nöôùc.
Nhieân lieäu vaøo xilanh sôùm hay muoän quaù :
do ñaët bôm leân ñoäng cô khoâng ñuùng.
Nhieân lieäu vaø aùp suaát khoâng khí cuoái kyø neùn khoâng ñuû.
Do caùc xupaùp ñoäng cô bò treo, hoaëc khoâng kín, loø xo xupaùp ñoäng cô bò gaõy hoaëc yeáu.
voøng gaêng pitoâng bò yeáu hoaëc gaõy, voøng gaêng hoaëc xilanh bò moøn.
beà maët xilanh bò khoâ (khoâng coù daàu boâi trôn), ñeäm naép xi lanh bò raùch naùt.
bình loïc khoâng khí baån.
kim phun sieát khoâng chaët, ñoäng cô quaù laïnh (vaøo muøa laïnh), toác ñoä quay cuûa truïc khuyûu khoâng ñuû (daàu ñaëc).v.v…
2. Coâng suaát cuûa ñoäng cô khoâng ñuû :
Nhieân lieäu vaø xilanh khoâng ñuû :
do ít nhieân lieäu trong thuøng.
bình loïc nhieân lieäu baån.
trong heä thoáng coù khoâng khí.
bôm cung caáp nhieân lieäu bò baån hoaëc ñöôøng oáng bò cong hay bieán daïng laøm nhieân lieäu khoâng löu thoâng ñöôïc.
buïi baån loït vaøo van thoaùt cao aùp, van thoaùt cao aùp bò keït.
gaõy loø xo, ñieàu chænh bôm cao aùp bò sai leäch, vaønh traêng treân pitoâng bò loûng.
cung caáp nhieân lieäu khoâng ñeàu vaøo caùc xilanh …
Nhieân lieäu phun vaøo xilanh sôùm khay muoän : do ñaët bôm cao aùp leân ñoäng cô sai
Nhieân lieäu phun keùm :
do oå kim phun ñoùng muoäi than.
gaõy loø xo kim phun.
oå kim phun roø ræ nhieân lieäu, aùp suaát baét ñaåu phun thaáp.
Duøng loaïi nhieân lieäu khoâng ñuùng, chaát löôïng nhieân lieäu xaáu, nhieân lieäu khoâng coù nöôùc.
Thôøi gian phun nhieân lieäu khoâng bình thöôøng :
do ñieàu chænh sai leäch bôm cao aùp.
truïc cam bôm bò moøn.v.v…
Löïc caûn treân ñöôøng huùt taêng leân vaø coù ñoái ñaùp treân ñöôøng xaû :
do loïc khoâng khí baån, oáng giaûm thanh vaø oáng xaû bò baån hoaëc hoûng, oáng daãn baånv.v….
Ñoäng cô noùng quaù : do keùt laøm maùt (phía ngoaøi) baån, nöôùc khoâng ñuû trong heä thoáng laøm maùt, ñai truyeàn quaït gioù quaù chuøng, trong heä thoáng laøm maùt coù caáu caën, bôm nöôùc hoûng, nhieân lieäu phun vaøo buoàng ñoát quaù sôùm v.v….
Toác ñoä quay cuûa truïc khuyûu ñoäng cô döôùi möùc bình thöôøng : do ñieàu chænh boä ñieàu toác sai leäch, ñoäng cô quaù taûi v.v…
Khoâng khí töø xilanh ôû kyø neùn vaø saûn phaåm chaùy ôû haønh trình sinh coâng bò loït ra nhieàu :
do khe hôû xupaùp ñoäng cô khoâng ñuùng, caùc xupaùp bò treo, moøn hoaëc chaùy, moøn hoaëc gaõy loø xo xupaùp, voøng gaêng bittoâng bò keït, heä thoáng boâi trôn bò hoûng hoùc v.v….
Ñoäng cô laép khoâng ñuùng : do phaân phoái hôi bò sai leäch, ñoä neùn khoâng ñuû; chieàu daøy cuûa ñeäm naép xilanh khoâng ñuùng, khe hôû goái ñôõ truïc khuyûu lôùn.
3. Ñoäng cô laøm vieäc khoâng oån ñònh
Coù tieáng noå loáp boáp :
do caùc bình loïc nhieân lieäu baån.
coù khoâng khí trong heä thoáng.
pitoâng bôm cao aùp hoaëc van thoaùt cao aùp bò treo, loø xo van thoaùt cao aùp hoaëc pitoâng bôm cao aùp vaø loø xo kim phun bò gaõy, kim phun bò treo.
xupaùp ñoäng cô bò treo.
nhieân lieäu roø ræ ôû caùc choã noái cuûa oáng cao aùp.
loã trong naép thuøng nhieân lieäu bò baån v.v….
Ñoäng cô chaïy vôùi toác ñoä khaù cao roài laïi giaûm ñoät ngoät khi thay ñoåi taûi troïng:
do tay bôm cao aùp vaø pitoâng bôm cao aùp bò keït, khôùp noái truïc boä ñieàu toác bò keït, v.v…
Ñoäng cô bò “Vöôït toác” :
do möùc daàu trong boä ñieàu toác khaù cao, keït khôùp noái truïc boä ñieàu toác.
tay tröôùc bôm cao aùp vaø bittoâng bôm cao aùp bò keït.
möùc daàu ôû ñaùy bình loïc khoâng khí quaù cao.v.v…
4. Ñoäng cô xaû khoùi ñen hoaëc khoùi xaùm (nhieân lieäu chaùy khoâng hoaøn toaøn)
Khoâng ñuû khoâng khí : do coù ñoái aùp treân ñöôøng khí xaû, oáng daãn baån, khe hôû nhieät xupaùp ñoäng cô sai leäch.
Thöøa nhieân lieäu : do cung caáp nhieân lieäu khoâng ñeàu vaøo caùc xilanh, nhieân lieäu phun vaøo muoän; ñoäng cô bò quaù taûi ñieàu chænh bôm cao aùp sai leäch. v.v…
Chaát löôïng phun nhieân lieäu keùm : do kim phun keùm, aùp suaát phun nhieân lieäu thaáp, gaõy loø xo kim phun, keùt kim phun, oå kim phun ñoùng muoäi than vaø bò roø ræ nhieân lieäu, duøng nhieân lieäu khoâng ñuùng loaïi, chaát löôïng keùm,
Tình traïng kyõ thuaät keùm ñoäng cô keùm : do moøn nhoùm pitoâng xilanh, aùp suaát neùn thaáp, xupaùp ñoäng cô hoaëc ôû ñaët keùm.
5. Ñoäng cô xaû khoùi xanh
do coù daàu nhôøn loït vaøo buoàng ñoát, voøng gaêng bò moøn, gaõy hoaëc keït, voøng gaêng daàu laép khoâng ñuùng, xi lanh pitoâng hoaëc voøng gaêng daàu bò keïp, thöøa daàu nhôøn trong caùcte ñoäng cô, thöøa daàu ôû ñaùy bình loïc khoâng khí, ñoäng cô laøm vieäc khoâng chaïy taûi quaù laâu v.v….
6. Xaû khoùi traéng, coù tieáng noå trong bình xilanh :
do kim phun keùm, coù nöôùc trong nhieân lieäu.
aùp suaát neùn trong xilanh thaáp (ñoä kín keùm)v.v…
nhôùt bò ñoát chaùy.
goùc phun sôùm quaù lôùn.
7. Ñoäng cô laøm vieäc coù tieán goõ :
Phaùt sinh trong buoàng ñoát nhieân lieäu hoaëc daàu nhôøn boác chaùy sôùm, taïo neân aùp suaát taêng cao ñoät ngoät trong xilanh.
Nguyeân nhaân chuû yeáu coù theå do : kim phun kim phun chaùy nhieân lieäu; ñaët bôm cao aùp vaøo goác phun sôùm treân ñoäng cô khoâng ñuùng (phun nhieân lieäu sôùm); daàu nhôøn loït vaøo buoàng ñoát; voøng gaêng bittoâng bò boù hoaëc quaù moøn; daàu töø bình loïc khoâng khí bò huùt vaøo cuøng vôùi khoâng khí v.v…. Neáu khi maùy chaïy coù tieáng goõ raát roõ thì chuû yeáu laø do goác phun daàu sôùm hôi lôùn, coù tieáng goõ naøy phaùt ra moät caùch ñeàu ñaën khi maùy chaïy vôùi toác thaáp, khi taêng ga thì caøng roõ raøng nhöng ôû toác ñoä cao thì caøng maát haún.
www.oto-hui.com
